Ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Κέρκυρας μετέσχε στην «Τεχνική Συνάντηση φορέων για τη σύνταξη Τοπικού Στρατηγικού Σχεδίου Αειφορίας Ελαιοκομίας» που πραγματοποιήθηκε την 10η Νοεμβρίου ως κατάληξη του Σεμιναρίου «Μέθοδοι Βιώσιμης Διαχείρισης για την Ελαιοκαλλιέργεια» που διοργάνωσε ο Δήμος Κέρκυρας...
σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ελαίας Χανίων – πρωτοβουλία την οποία και χαιρετίζει. Οι θέσεις του Συλλόγου, που εκτέθηκαν αναλυτικά, συνοψίζονται στα ακόλουθα: ΟΚΤΩ ΣΗΜΕΙΑ για τον Κερκυραϊκό Ελαιώνα
1. Ο Κερκυραϊκός Ελαιώνας, είναι ο κύριος όγκος του φυτικού κεφαλαίου της γης μας. Είναι το θεμέλιο και το τελευταίο οχυρό της «υπό πολιορκίαν» γεωργικής μας οικονομίας. Το τεκμηριωμένο μέγεθός του φτάνει τα 3,7 εκατομμύρια ελαιόδενδρα και εκτείνεται σε 227.000 στρέμματα. Η πιο εντατική ανάπτυξή του σημειώθηκε μεταπολεμικά, αφού το 1950 τα ελαιόδενδρα ήταν ακόμη 2,4 εκατομμύρια. Σε διάστημα 40 ετών (1950-1990) προστέθηκαν 1,3 εκατομμύρια εληές ή άνω των 30 χιλιάδων ανά έτος. σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ελαίας Χανίων – πρωτοβουλία την οποία και χαιρετίζει. Οι θέσεις του Συλλόγου, που εκτέθηκαν αναλυτικά, συνοψίζονται στα ακόλουθα: ΟΚΤΩ ΣΗΜΕΙΑ για τον Κερκυραϊκό Ελαιώνα
2. Ορισμένοι πεπαλαιωμένοι θύλακοι του Κερκυραϊκού Ελαιώνα έχουν αισθητική ή/και ιστορική αξία πιο σημαντική από την παραγωγική τους λειτουργία, ενώ περικλείουν άξια προστασίας δομημένα στοιχεία (ξερολιθιές, αλώνια, μύλους). Το ειδικό αυτό υποσύνολο του Ελαιώνα πρέπει να τεκμηριωθεί και να υπαχθεί στα «Διατηρητέα μνημεία της φύσης». Η κατοχύρωση και αποτελεσματική προστασία ενός «Αισθητικού Ελαιώνα», χαρτογραφημένου και διαφοροποιημένου (όχι όμως χωρίς παραγωγική λειτουργία) από τον αμιγώς παραγωγικό, πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα.
3. Ο κανόνας όμως είναι ότι ο Κερκυραϊκός Ελαιώνας συνιστά παραγωγικό πεδίο και παραγωγικό κεφάλαιο και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεται από την Πολιτεία (νομοθεσία, χωροταξικό σχεδιασμό, διοίκηση) και την καλλιεργητική πρακτική. Αξίωση «προστασίας του τοπίου» νομιμοποιείται απόλυτα μόνο σε έναν «Αισθητικό Ελαιώνα». Διαχειριστές του παραγωγικού Κερκυραϊκού Ελαιώνα, οι γεωργοί και η Πολιτεία δικαιούνται να υπηρετήσουν την πιο θεμελιώδη αξίωση: την ευδοκίμηση της γεωργικής οικονομίας. Ο καταστροφικός σφαγιασμός των ελαιών με όρους ξύλευσης είναι αιτιατό της σοβούσας προ πολλού εγκατάλειψης του παραγωγικά νοούμενου Κερκυραϊκού Ελαιώνα.
4. Κοινή διαπίστωση των τεκμηριωμένων προσεγγίσεων στο πρόβλημα του Κερκυραϊκού Ελαιώνα είναι, σχεδόν έναν αιώνα πια, το ατελέσφορο καλλιεργητικό μοντέλο, ιδίως ως προς τη συγκομιδή (που χαρακτηρίστηκε «αχίλλειος πτέρνα»), σε αλληλεπίδραση με τη μορφή του. Παλαιότητα, πυκνή φύτευση, ανάγλυφο, και μία νομοθεσία «μη μου άπτου» που ανάγεται στη Βενετοκρατία προσέδωσαν δυσανάλογο ύψος στις εληές εκμηδενίζοντας κάθε περιθώριο βελτίωσης της συγκομιδής. Η αναδιάρθρωση του Ελαιώνα παραμένει αναγκαιότητα. Απαιτείται δυναμισμός, αλλά και με εξειδικευμένος σχεδιασμός στο επίπεδο κάθε αγροτικής εκμετάλλευσης. Το ανανεωτικό κλάδεμα των ελαιόδενδρων, δηλαδή η ολική ή τμηματική αφαίρεση της κόμης στο ύψος της διακλάδωσης, πρέπει να θεωρείται με αυτές τις προϋποθέσεις μέτρο ήπιο και στοιχειώδες. Ο αναδιαρθρωμένος Ελαιώνας πρέπει να διαμορφωθεί και διατηρηθεί σε χαμηλό ύψος επιτρέποντας ευχερή-ταχεία συγκομιδή και παραγωγή λαδιού ποιότητας.
5. Η πρόσοδος από πώληση του ξύλου ενός σχεδιασμένου κλαδέματος είναι στρατηγικό στοιχείο της εξίσωσης σωτηρίας του Κερκυραϊκού Ελαιώνα. Η Πολιτεία πρέπει να αποδαιμονοποιήσει το σχεδιασμένο ανανεωτικό (ή ηπιότερο) κλάδεμα που είναι όρος επιβίωσης του παραγωγικού Ελαιώνα. Για να υποστηριχθεί η αναδιάρθρωση του Κερκυραϊκού Ελαιώνα, πρέπει επιπλέον να κατοχυρωθεί νομοθετικά αφορολογήτο επί 5ετία της προσόδου από διάθεση ξυλείας των κλαδεύσεων αναδιάρθρωσης. Αυτή η πολιτική, συνδυασμένη με πάταξη της ανεξέλεγκτης κοπής, δύναται να στρέψει ακόμη και την καταστροφική ξύλευση του ελαιώνα σε επωφελή κατεύθυνση. Μεσομακροπρόθεσμα, η τυχόν φορολόγηση επί εσόδων συστηματικής κλάδευσης του Ελαιώνα πρέπει να παραμένει επενδυόμενη σε αυτόν προς ώφελός του (με χρηματοδότηση λ.χ. μέτρων διαχείρισης του «Αισθητικού Ελαιώνα»).
6. Η ραγδαία ανάπτυξη του τουρισμού παραγκώνισε και με εδαφικούς όρους τη γεωργία. Η διαδοχή της κερκυραϊκής μονοκαλλιέργειας της εληάς από μία «μονοκαλλιέργεια» μαζικού τουρισμού προωθήθηκε άνευ όρων, χωρίς χωροταξικό σχεδιασμό ή περιορισμούς, ως αταλάντευτη στρατηγική επιλογή της κεντρικής εξουσίας την τελευταία πεντηκονταετία. Συνιστά πρώτιστη προτεραιότητά μας η κατοχύρωση του παραγωγικού Κερκυραϊκού Ελαιώνα ως διακριτή Ζώνη στο πλαίσιο της καθιέρωσης Χρήσεων Γης.
7. Ναυάγια του Συνεταιριστικού Κινήματος με θλιβερούς πρωταγωνιστές δευτεροβάθμιες «Ενώσεις» εκτυλίχθηκαν στην Κέρκυρα δύο φορές στη διάρκεια του 20ου αιώνα. Τόσο τη δεκαετία του 1920, όσο και τις τελευταίες δεκαετίες του αιώνα οι Ενώσεις λειτούργησαν ως εργαλεία προσωπικής πολιτικής ανέλιξης και διασπάθισης πιστώσεων, με καταστροφικά αποτελέσματα. Είμαστε όμως καλώς ή κακώς «καταδικασμένοι» να πετύχουμε στο συνεταιριστικό μοντέλο. Μόνο έτσι μπορούμε να διασφαλίσουμε βέλτιστα μεγέθη παραγωγικών δομών επιλύοντας λειτουργικά τον κατακερματισμό του κλήρου, και επιτυγχάνοντας οικονομίες κλίμακας. Οι Συνεταιρισμοί δύνανται να αποτελέσουν εργαλεία εμπέδωσης του νέου ιδεώδους της αναδιάρθρωσης, διεύρυνσης της βάσης της βιολογικής ελαιοκομίας, τυποποίησης/πιστοποίησης και τελικώς βιώσιμης εμπορικής προώθησης του λαδιού μας.
8. Ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Κέρκυρας αρνείται να συνθηκολογήσει με τη ζοφερή τύχη του Ινστιτούτου Ελαίας. Είναι ανάγκη το Ινστιτούτο να αναβιώσει ως ερευνητικό ίδρυμα της γεωργικής οικονομίας της Επτανήσου. Είναι αναντικατάστατη η συνδρομή του σε μία δημοκρατικά νομιμοποιημένη απόφαση αναδιάρθρωσης ως ντόπιος δεύτερος πυλώνας, δηλαδή ως επιστημονική αυθεντία.
Οι Κερκυραίοι πρέπει να διεκδικήσουμε την αναβίωση. Η στράτευση της ολότητας των Κερκυραίων ήταν και παραμένει η μόνη αληθινή ελπίδα αναγέννησης του Κερκυραϊκού Ελαιώνα.
Για το ΔΣ
ο Πρόεδρος
Αριστοτέλης Κοσκινάς
