Η εισήγηση του Σ. Σπύρου
Πρόσφατα, με επιστολή της προς τον Περιφερειάρχη, η Γ.Γ. του Υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, ζητεί τη συμμετοχή της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης Ιονίων Νήσων στο Φορέα Διαχείρισης της Παλαιάς Πόλης Κέρκυρας μνημείο UNESCO.
Έκρινα σκόπιμο ότι το θέμα είναι πολύ σοβαρό και ως εκ τούτου το έφερα προς συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο, με το εξής σκεπτικό:
Η εγγραφή της Κέρκυρας στον κατάλογο (2007) στηρίχτηκε στην ύπαρξη....
Σχεδίου Διαχείρισης 2007 - 2012 που ενέκρινε η εκτελεστική επιτροπή της UNESCO. Σε αυτό το δεσμευτικό έγγραφο η Ελληνική Πολιτεία, διά του Υπουργείου Πολιτισμού και ο Δήμος Κερκυραίων ανέλαβαν την υλοποίηση προγράμματος 76 συγκεκριμένων δράσεων και ενεργειών βάσει χρονοδιαγράμματος, μέσω ενός Διαχειριστικού σχήματος συνεργασίας, που ακόμη δεν έχει συγκροτηθεί, ωστόσο υπάρχει συγκεκριμένη πρόταση και για τη συμμετοχή της Περιφέρειας σε αυτό.
Η άμεση ενεργοποίηση της Επιτροπής Παρακολούθησης και του Φορέα Υλοποίησης κρίνεται άκρως επιτακτική, προκειμένου να προχωρήσει η τεκμηρίωση, προστασία και ολοκληρωμένη διαχείριση του Μνημείου, το οποίο παρουσιάζει ιδιαιτερότητες και μεγάλα προβλήματα: έλλειψη προστασίας έναντι κινδύνων, πυκνοκατοίκηση, διαχείριση τουριστικού ρεύματος, αστικές υποδομές, ανάδειξη και προστασία του πολιτιστικού αποθέματος. Κι όλα αυτά, σε εξαιρετικά μεγάλη κλίμακα, ως προς άλλα ιστορικά κέντρα ενταγμένα στην UNESCO.
Μέχρι σήμερα το Υπουργείο Πολιτισμού έχει να επιδείξει αδυναμία και ασυνέπεια στο να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις και υποχρεώσεις μας έναντι του διεθνούς οργανισμού.
Αποτέλεσμα της πολυετούς απραξίας, είναι ο ορατός πλέον κίνδυνος αποπομπής ή διαγραφής της Κέρκυρας, από τον ιδιαίτερα τιμητικό κατάλογο των μνημείων της UNESCO.
Ήδη, η παράταση που έχουμε λάβει για τον έλεγχο εφαρμογής του Σχεδίου Διαχείρισης λήγει τον Ιούνιο του 2011!
Ο κίνδυνος είναι, η σύσταση του Φορέα ν’ αργήσει και η υλοποίηση του εγκεκριμένου σχεδίου διαχείρισης να καθυστερήσει τόσο, ώστε να βρεθεί τελικά η Κέρκυρα «εκτός νυμφώνος».
Χρηματοδοτήσεις
Το δεύτερο σκέλος του σκεπτικού μου, αφορά στις χρηματοδοτήσεις για την υλοποίηση του σχεδίου.
Τον Οκτώβριο του 2010, η Γ.Γ. του Υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, ερχόμενη στην Κέρκυρα, παρέδωσε στους αρμόδιους φορείς σύνοψη και εξειδίκευση που αφορά αφενός στη «Σύσταση Διαθεσμικού – Διεπιστημονικού Φορέα Διαχείρισης και αφετέρου στο Σχέδιο Διαχείρισης της παλαιάς πόλης Κέρκυρας.
Ακόμη, όμως κι αν γίνει άμεσα η συγκρότηση του Φορέα και η υπογραφή του Μνημονίου, ένα ακόμη ζήτημα που πρέπει να μας προβληματίσει σοβαρά είναι η χρηματοδότηση των ενεργειών και δράσεων, όπως αυτές περιγράφονται στο Σχέδιο Διαχείρισης.
Η κ. Μενδώνη στην παρουσίαση του Φορέα, αναφερόμενη στις χρηματοδοτήσεις είχε πει ότι κάθε φορέας που αναλαμβάνει ένα έργο θα πρέπει να βρει να το πληρώσει. Στο μνημόνιο συνεργασίας το Υπουργείο Πολιτισμού προβλέπει τη δημιουργία “διαθεσμικού – διεπιστημονικού φορέα” προκειμένου να φέρει εις πέρας το σχέδιο διαχείρισης της παλαιάς πόλης της Κέρκυρας.
Τα συμβαλλόμενα μέρη θα είναι το Υπουργείο Πολιτισμού – Τουρισμού, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, ο Δήμος Κέρκυρας και το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων.
Το μνημόνιο συνεργασίας αποτελείται από 16 σελίδες στις οποίες περιγράφονται τα σημεία ενδιαφέροντος και όσα μνημεία και περιοχές χρίζουν παρεμβάσεων και λεπτομέρειες για τη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, ωστόσο, η χρηματοδότηση του όλου εγχειρήματος δεν καθορίζεται επακριβώς και περιγράφεται γενικά μέσα σε μία και μόνη παράγραφο: “Χρηματοδότηση – Θα συμφωνηθεί εν μέρει στο πλαίσιο του Μνημονίου Συνεργασίας. Κατά τα λοιπά, ο κάθε εταίρος θα πρέπει να αναζητήσει και μόνος του τη χρηματοδότηση για το τμήμα του Σχεδίου Διαχείρισης που εμπίπτει στην αρμοδιότητά του”.
Επίσης, περιλαμβάνεται και ένα 14σέλιδο σχέδιο «συμβολαίου» για την υπογραφή της προγραμματικής.
Κανένα οικονομικό υπουργείο
Εντύπωση προκαλεί η πλήρης απουσία συμμετοχής στα σχήματα διοίκησης και διαχείρισης του Υπουργείου Οικονομικών ή του Υπουργείου Ανάπτυξης, οποιουδήποτε δηλαδή υπουργείου με χαρακτηριστικά οικονομικής διαχείρισης και διαχείρισης έργων. Στο φορέα θα συμμετάσχουν αντίθετα, το ΥΠΠΟ και το (πρώην) ΥΠΕΧΩΔΕ, όπως άλλωστε ήταν και η αρχική πρόβλεψη.
Μάλιστα, ό, τι κονδύλια βρεθούν για την Παλαιά Πόλη, θα πρέπει να βρεθούν μέσα από τα χρηματοδοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, καθώς η οικονομική κατάσταση του ελληνικού κράτους δεν φαίνεται να επιτρέπει τη διάθεση κονδυλίων.
Η μορφή του Φορέα Διαχείρισης
Εκτελεστικό όργανο του φορέα θα είναι η “Διεπιστημονική Επιτροπή Παρακολούθησης” η οποία θα απαρτίζεται από το Δήμαρχο Κέρκυρας ως πρόεδρο (με αναπληρωτή τον αρμόδιο αντιδήμαρχο), τον προϊστάμενο της 21ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, της Ή Εφορείας Κλασσικών Αρχαιοτήτων, εκπρόσωπο της διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων της κεντρικής υπηρεσίας του ΥΠΠΟ, εκπρόσωπο της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων Ιονίων Νήσων, του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων, δύο εκπροσώπους της Γενικής Γραμματείας Τουρισμού, εκπρόσωπο της Διεύθυνσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εκπρόσωπο της διεύθυνσης Ειδικών Έργων Αναβάθμισης Περιοχών του ΥΠΕΚΑ, δύο εκπροσώπους του Δήμου Κέρκυρας, δύο από την Περιφέρεια και δυο εκπροσώπους του Τμήματος Κέρκυρας του ΤΕΕ.
Στόχος του Υπουργείου Πολιτισμού, είναι να δημιουργηθεί ένα συντονιστικό όργανο με το μικρότερο δυνατό κόστος, το οποίο θα επιβλέπει και θα ελέγχει την πορεία της εφαρμογής του σχεδίου. Μάλιστα, οι πολιτικοί και υπηρεσιακοί παράγοντες που θα απασχολούνται στο Φορέα δεν θα έχουν αποζημίωση ή μισθό, εκτός από τους δύο ή τρεις νομικούς συμβούλους που, ούτως ή άλλως, θα πληρώνονται από τους φορείς που θα εκπροσωπούν.
Πρόταση
Η πρότασή μου συνίσταται:
Α. Να αποδεχθούμε τη συμμετοχή μας στο Φορέα Διαχείρισης.
Β. Να εξετάσουμε τη δυνατότητα χρηματοδότησης κάποιων δράσεων μέσω του ΕΣΠΑ.
Γ. Να διεκδικήσουμε – απαιτήσουμε από τα Υπουργεία Πολιτισμού και ΥΠΕΚΑ να χρηματοδοτήσουν ενέργειες που αφορούν τα αντικείμενά τους.
Πρόσφατα, με επιστολή της προς τον Περιφερειάρχη, η Γ.Γ. του Υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, ζητεί τη συμμετοχή της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης Ιονίων Νήσων στο Φορέα Διαχείρισης της Παλαιάς Πόλης Κέρκυρας μνημείο UNESCO.
Έκρινα σκόπιμο ότι το θέμα είναι πολύ σοβαρό και ως εκ τούτου το έφερα προς συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο, με το εξής σκεπτικό:
Η εγγραφή της Κέρκυρας στον κατάλογο (2007) στηρίχτηκε στην ύπαρξη....
Σχεδίου Διαχείρισης 2007 - 2012 που ενέκρινε η εκτελεστική επιτροπή της UNESCO. Σε αυτό το δεσμευτικό έγγραφο η Ελληνική Πολιτεία, διά του Υπουργείου Πολιτισμού και ο Δήμος Κερκυραίων ανέλαβαν την υλοποίηση προγράμματος 76 συγκεκριμένων δράσεων και ενεργειών βάσει χρονοδιαγράμματος, μέσω ενός Διαχειριστικού σχήματος συνεργασίας, που ακόμη δεν έχει συγκροτηθεί, ωστόσο υπάρχει συγκεκριμένη πρόταση και για τη συμμετοχή της Περιφέρειας σε αυτό.
Η άμεση ενεργοποίηση της Επιτροπής Παρακολούθησης και του Φορέα Υλοποίησης κρίνεται άκρως επιτακτική, προκειμένου να προχωρήσει η τεκμηρίωση, προστασία και ολοκληρωμένη διαχείριση του Μνημείου, το οποίο παρουσιάζει ιδιαιτερότητες και μεγάλα προβλήματα: έλλειψη προστασίας έναντι κινδύνων, πυκνοκατοίκηση, διαχείριση τουριστικού ρεύματος, αστικές υποδομές, ανάδειξη και προστασία του πολιτιστικού αποθέματος. Κι όλα αυτά, σε εξαιρετικά μεγάλη κλίμακα, ως προς άλλα ιστορικά κέντρα ενταγμένα στην UNESCO.
Μέχρι σήμερα το Υπουργείο Πολιτισμού έχει να επιδείξει αδυναμία και ασυνέπεια στο να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις και υποχρεώσεις μας έναντι του διεθνούς οργανισμού.
Αποτέλεσμα της πολυετούς απραξίας, είναι ο ορατός πλέον κίνδυνος αποπομπής ή διαγραφής της Κέρκυρας, από τον ιδιαίτερα τιμητικό κατάλογο των μνημείων της UNESCO.
Ήδη, η παράταση που έχουμε λάβει για τον έλεγχο εφαρμογής του Σχεδίου Διαχείρισης λήγει τον Ιούνιο του 2011!
Ο κίνδυνος είναι, η σύσταση του Φορέα ν’ αργήσει και η υλοποίηση του εγκεκριμένου σχεδίου διαχείρισης να καθυστερήσει τόσο, ώστε να βρεθεί τελικά η Κέρκυρα «εκτός νυμφώνος».
Χρηματοδοτήσεις
Το δεύτερο σκέλος του σκεπτικού μου, αφορά στις χρηματοδοτήσεις για την υλοποίηση του σχεδίου.
Τον Οκτώβριο του 2010, η Γ.Γ. του Υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, ερχόμενη στην Κέρκυρα, παρέδωσε στους αρμόδιους φορείς σύνοψη και εξειδίκευση που αφορά αφενός στη «Σύσταση Διαθεσμικού – Διεπιστημονικού Φορέα Διαχείρισης και αφετέρου στο Σχέδιο Διαχείρισης της παλαιάς πόλης Κέρκυρας.
Ακόμη, όμως κι αν γίνει άμεσα η συγκρότηση του Φορέα και η υπογραφή του Μνημονίου, ένα ακόμη ζήτημα που πρέπει να μας προβληματίσει σοβαρά είναι η χρηματοδότηση των ενεργειών και δράσεων, όπως αυτές περιγράφονται στο Σχέδιο Διαχείρισης.
Η κ. Μενδώνη στην παρουσίαση του Φορέα, αναφερόμενη στις χρηματοδοτήσεις είχε πει ότι κάθε φορέας που αναλαμβάνει ένα έργο θα πρέπει να βρει να το πληρώσει. Στο μνημόνιο συνεργασίας το Υπουργείο Πολιτισμού προβλέπει τη δημιουργία “διαθεσμικού – διεπιστημονικού φορέα” προκειμένου να φέρει εις πέρας το σχέδιο διαχείρισης της παλαιάς πόλης της Κέρκυρας.
Τα συμβαλλόμενα μέρη θα είναι το Υπουργείο Πολιτισμού – Τουρισμού, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, ο Δήμος Κέρκυρας και το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων.
Το μνημόνιο συνεργασίας αποτελείται από 16 σελίδες στις οποίες περιγράφονται τα σημεία ενδιαφέροντος και όσα μνημεία και περιοχές χρίζουν παρεμβάσεων και λεπτομέρειες για τη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, ωστόσο, η χρηματοδότηση του όλου εγχειρήματος δεν καθορίζεται επακριβώς και περιγράφεται γενικά μέσα σε μία και μόνη παράγραφο: “Χρηματοδότηση – Θα συμφωνηθεί εν μέρει στο πλαίσιο του Μνημονίου Συνεργασίας. Κατά τα λοιπά, ο κάθε εταίρος θα πρέπει να αναζητήσει και μόνος του τη χρηματοδότηση για το τμήμα του Σχεδίου Διαχείρισης που εμπίπτει στην αρμοδιότητά του”.
Επίσης, περιλαμβάνεται και ένα 14σέλιδο σχέδιο «συμβολαίου» για την υπογραφή της προγραμματικής.
Κανένα οικονομικό υπουργείο
Εντύπωση προκαλεί η πλήρης απουσία συμμετοχής στα σχήματα διοίκησης και διαχείρισης του Υπουργείου Οικονομικών ή του Υπουργείου Ανάπτυξης, οποιουδήποτε δηλαδή υπουργείου με χαρακτηριστικά οικονομικής διαχείρισης και διαχείρισης έργων. Στο φορέα θα συμμετάσχουν αντίθετα, το ΥΠΠΟ και το (πρώην) ΥΠΕΧΩΔΕ, όπως άλλωστε ήταν και η αρχική πρόβλεψη.
Μάλιστα, ό, τι κονδύλια βρεθούν για την Παλαιά Πόλη, θα πρέπει να βρεθούν μέσα από τα χρηματοδοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, καθώς η οικονομική κατάσταση του ελληνικού κράτους δεν φαίνεται να επιτρέπει τη διάθεση κονδυλίων.
Η μορφή του Φορέα Διαχείρισης
Εκτελεστικό όργανο του φορέα θα είναι η “Διεπιστημονική Επιτροπή Παρακολούθησης” η οποία θα απαρτίζεται από το Δήμαρχο Κέρκυρας ως πρόεδρο (με αναπληρωτή τον αρμόδιο αντιδήμαρχο), τον προϊστάμενο της 21ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, της Ή Εφορείας Κλασσικών Αρχαιοτήτων, εκπρόσωπο της διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων της κεντρικής υπηρεσίας του ΥΠΠΟ, εκπρόσωπο της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων Ιονίων Νήσων, του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων, δύο εκπροσώπους της Γενικής Γραμματείας Τουρισμού, εκπρόσωπο της Διεύθυνσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εκπρόσωπο της διεύθυνσης Ειδικών Έργων Αναβάθμισης Περιοχών του ΥΠΕΚΑ, δύο εκπροσώπους του Δήμου Κέρκυρας, δύο από την Περιφέρεια και δυο εκπροσώπους του Τμήματος Κέρκυρας του ΤΕΕ.
Στόχος του Υπουργείου Πολιτισμού, είναι να δημιουργηθεί ένα συντονιστικό όργανο με το μικρότερο δυνατό κόστος, το οποίο θα επιβλέπει και θα ελέγχει την πορεία της εφαρμογής του σχεδίου. Μάλιστα, οι πολιτικοί και υπηρεσιακοί παράγοντες που θα απασχολούνται στο Φορέα δεν θα έχουν αποζημίωση ή μισθό, εκτός από τους δύο ή τρεις νομικούς συμβούλους που, ούτως ή άλλως, θα πληρώνονται από τους φορείς που θα εκπροσωπούν.
Πρόταση
Η πρότασή μου συνίσταται:
Α. Να αποδεχθούμε τη συμμετοχή μας στο Φορέα Διαχείρισης.
Β. Να εξετάσουμε τη δυνατότητα χρηματοδότησης κάποιων δράσεων μέσω του ΕΣΠΑ.
Γ. Να διεκδικήσουμε – απαιτήσουμε από τα Υπουργεία Πολιτισμού και ΥΠΕΚΑ να χρηματοδοτήσουν ενέργειες που αφορούν τα αντικείμενά τους.
