Μπορμπότης Γιάννης
Μέλος Γραμματείας Εκπαιδευτικών ΠΑΜΕ Κέρκυρας
Εν μέσω του ορυμαγδού των νέων μέτρων αλλά και των αντιδράσεων, η κυβέρνηση συνεχίζει να θεσπίζει και να παρουσιάζει νομοσχέδια που τα αποτελέσματά τους μπορεί να μην είναι άμεσα αλλά θα διαμορφώσουν το χαρακτήρα της κοινωνίας μας (μέσω της εκπαίδευσης) για τα επόμενα χρόνια.
Έτσι την Πέμπτη 1 Ιουλίου 2010, η Υπουργός Παιδείας Α. Διαμαντοπούλου παρουσίασε το νομοσχέδιο που θεσμοθετεί το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων. Η αρχή είχε γίνει, την Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου όπου αρχικά παρουσιάστηκε το προσχέδιο για την δημιουργία του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων που τότε είχε τεθεί σε διαβούλευση (διαδούλευση κατά κάποιους άλλους…) μέχρι το Μάη. Ο στόχος είναι να
καταρτιστεί μέσα στο 2011 και να αρχίσει να εφαρμόζεται από το 2012 σύμφωνα και με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ζητάει «εθνικά πλαίσια» έτσι ώστε όλα τελικά να ενταχθούν στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (EQF). Οι επιπτώσεις από την εφαρμογή θα είναι ιδιαιτέρως αρνητικές για όλους τους μαθητές, τους εργαζόμενους και γενικότερα για τις επόμενες γενιές της εργατικής τάξης.
Σύμφωνα με την συνέντευξη τύπου της Υπουργού αλλά και το κείμενο της διαβούλευσης το «"εθνικό πλαίσιο προσόντων" νοείται ως το "εργαλείο" για την κατηγοριοποίηση των προσόντων». Πράγματι, πρόκειται για ένα «εργαλείο», που - όπως είπε η υπουργός Παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου - «δεν απονέμει προσόντα, αλλά απλά τα κατατάσσει σε επίπεδα και τα περιγράφει με όρους μαθησιακών αποτελεσμάτων». Τα επίπεδα κατάταξης θα είναι 8 αν και υπάρχει διαμάχη για την κατηγοριοποίηση.
Ας δούμε όμως αναλυτικότερα τι μας ετοιμάζουν. Η εκπαίδευση μετατρέπεται σε «μαθησιακό αποτέλεσμα» τριών «μορφών μάθησης», της «τυπικής εκπαίδευσης», τη «μη τυπικής εκπαίδευσης» και της «άτυπης μάθησης». Το «μαθησιακό αποτέλεσμα» θα προέρχεται κυριολεκτικά από παντού, από το σχολείο, το πανεπιστήμιο, τις ιδιωτικές σχολές, τα φροντιστήρια, την κατάρτιση, την ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση, τις ημερίδες, τα σεμινάρια, τη συμμετοχή σε μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ). Το σύνολο των «μαθησιακών αποτελεσμάτων» θα είναι τα «προσόντα», που «μπορούν να αποκτηθούν, να αναγνωριστούν και να πιστοποιηθούν, ανεξάρτητα από ιδρύματα εκπαίδευσης και κατάρτισης», όπως αναφέρεται στο κείμενο που δόθηκε. Τα «προσόντα», δηλαδή, θα είναι «τα πιστοποιημένα πτυχία, διπλώματα και τίτλοι σπουδών που προέρχονται» από τις τρεις μορφές μάθησης (τυπική, μη τυπική και άτυπη εκπαίδευση). Όλα αυτά ακούγονται και όντως είναι δυσνόητα. Το Υπουργείο μαζί με το κείμενο διαβούλευσης έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα και παράρτημα με τους ορισμούς όλων των παραπάνω εννοιών. Αξίζει εδώ να παραθέσουμε τους «ορισμούς» των τριών μορφών μάθησης:
«Τυπική εκπαίδευση»: Έτσι ονομάζουν την εκπαίδευση που αποκτιέται σε δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο, ΕΠΑΛ, ειδικά σχολεία, σχολεία δεύτερης ευκαιρίας, ΤΕΙ, πανεπιστήμια και «οδηγεί στην απόκτηση πιστοποιητικών αναγνωρισμένων σε εθνικό επίπεδο από τις επίσημες αρχές».
«Μη τυπική εκπαίδευση»: «Λαμβάνει χώρα σε οργανωμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο (προγράμματα σπουδών, διδάσκοντες, αξιολόγηση μαθησιακών αποτελεσμάτων), και μπορεί να οδηγήσει (αλλά όχι αναγκαστικά) στην απόκτηση πιστοποιητικών αναγνωρισμένων σε εθνικό επίπεδο». Παραδείγματα: Φροντιστήρια σχολικών μαθημάτων, ξένων γλωσσών, χειρισμού Η/Υ, ωδεία, προγράμματα κατάρτισης σε Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης, ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση.
«Ατυπη μάθηση»: «Δε λαμβάνει χώρα σε οργανωμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο αλλά είναι ενταγμένη στο πλαίσιο επαγγελματικών δραστηριοτήτων, του ελεύθερου χρόνου, κοινωνικών, αθλητικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Προς το παρόν δεν αναγνωρίζεται και δεν πιστοποιείται». Παραδείγματα: Επίσκεψη σε μουσείο, συμμετοχή σε μια περιβαλλοντική οργάνωση, οδηγίες από τον προϊστάμενο ή τους αρχαιότερους συναδέλφους για το χειρισμό μιας μηχανής στο χώρο εργασίας, οδηγίες από μέλος της οικογένειας για την προετοιμασία μιας εργασίας για το σχολείο, μάθηση στο σπίτι με τη βοήθεια του Διαδικτύου ή χρησιμοποιώντας ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
Πέρα όμως από τους «επιστημονικούς» ορισμούς πρέπει να δούμε τι στα αλήθεια κρύβεται πίσω από τις λέξεις και τι σημαίνει το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων:
• Περαιτέρω διάλυση του δημόσιου σχολείου μέσω της απαξίωσης της ολοκληρωμένης μόρφωσης.
• Εφόσον τα πτυχία που θα προσμετρώνται θα μπορούν να δίνονται από οποιονδήποτε «πιστοποιημένο» φορέα είτε αυτός είναι ιδιωτικός είτε δημόσιος, ανοίγουν πλέον διάπλατα οι πόρτες για την επιχειρηματική δραστηριότητα μέσα σε ολόκληρο το φάσμα της εκπαίδευσης.
• Με τις αλλαγές αυτές το κράτος επιδιώκει να απαλλαχθεί από την υποχρέωση προσφοράς δημόσιας και δωρεάν εκπαίδευσης και περιορίζει το ρόλο του στην πιστοποίηση φορέων και πτυχίων.
• Η μόρφωση θα γίνει ατομική ευθύνη του καθενός. Ο καθένας θα προσπαθεί να κάνει συλλογή «εξαργυρώσιμων» πτυχίων επιδιδόμενος σε έναν εξοντωτικό αγώνα δρόμου με σκοπό να προσπεράσει τους υπόλοιπους «ανταγωνιστές» τους, δηλαδή τα υπόλοιπα παιδιά της εργατικής τάξης. Ο καθένας θα ψάχνει τη δική του «μαθησιακή διαδρομή» μέσα από ημερίδες, σεμινάρια και καταρτίσεις για να επιβιώσει.
• Η εξατομίκευση της εκπαίδευσης που θα επέλθει θα οδηγήσει στη κατάργηση των όποιων επαγγελματικών δικαιωμάτων υπήρχαν μέχρι σήμερα. Αυτό θα δυσκολέψει τις διαπραγματεύσεις των εργαζομένων για τα δικαιώματα τους, διαλύοντας έτσι κάθε έννοια των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Θα αφήνετε ο κάθε εργαζόμενος έρμαιο στα χέρια κάθε επιχειρηματία που με πρόσχημα την πληθώρα εναλλακτικών λύσεων θα συμπιέζει την κάθε εργασιακή κατάκτηση του.
• Η θέσπιση του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων θα έχει επίδραση και στη συνείδηση του λαού. Ο καθένας θα ξοδεύει ακόμη και τον πολύτιμο ελεύθερο χρόνο του για να καταφέρει να αποκτήσει πτυχία με το τσουβάλι. Η συμμετοχή του σε δραστηριότητες και δράσεις που τελικά θα εξαργυρώνονται (σωματεία, ΜΚΟ, κτλ) θα φαντάζει ως αναγκαιότητα, έτσι ώστε να μπορεί να γίνει ένας εργαζόμενος ευέλικτος στις απαιτήσεις της θεοποιημένης αγοράς.
• Θα διευκολύνεται ακόμη περισσότερο η μετανάστευση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προσφέροντας έτσι στους εργοδότες ακόμη πιο φθηνό και αναλώσιμο εργατικό δυναμικό. Όλα αυτά βέβαια στο βωμό της ανταγωνιστικότητας και ως συνέχεια των κανόνων ελεύθερης μεταφοράς προσωπικού της συνθήκης του Μάαστριχτ.
Η υπουργός Παιδείας, Αννα Διαμαντοπούλου, στην παρουσίαση του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, μίλησε για μια αναγκαία πρωτοβουλία, η οποία δεν είναι εύκολα αντιληπτή, δεν είναι ευρείας πολιτικής συζήτησης και χρειάζεται μια κρίσιμη μάζα ανθρώπων που θα μπορεί να την εξηγήσει. Σε αντίθεση με την αστική αντίληψη για την πολιτική, εμείς πιστεύουμε ότι όλοι οι εργαζόμενοι πρέπει να γνωρίζουν, να παίρνουν θέση και να δραστηριοποιούνται για όλα τα θέματα που αφορούν τη ζωή τους. Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων θα επηρεάσει όλους μας και για αυτό η απάντηση θα πρέπει να δοθεί από ολόκληρη την εργατική τάξη και τη νεολαία.
Η απαίτηση του ΠΑΜΕ για υποχρεωτική, ενιαία δωδεκάχρονη εκπαίδευση και η σύνδεση των πτυχίων μας με την εργασία είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Τη στιγμή που κάθε εργασιακό μας δικαίωμα ξεθεμελιώνεται πρέπει να απαντήσουμε με οργανωμένη δράση απέναντι σε όλες αυτές τις λογικές. Για ένα σχολείο που θα μορφώνει, που θα δημιουργεί ανθρώπους με προσωπικότητα και ολόπλευρη αντίληψη του κόσμου. Για ένα σχολείο που θα διαμορφώνει συνειδήσεις όχι στα πλαίσια της αγοράς αλλά στα πλαίσια της ισότητας και της κατάργησης της εκμετάλλευσης.
