Η ΓΣΕΒΕΕ απέστειλε σήμερα, Πέμπτη 26 Νοεμβρίου 2009, Υπόμνημα με τις θέσεις της για το Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης προς τον Υπουργό Εργασίας, κ. Ανδρέα Λοβέρδο και τον Υφυπουργό Εργασίας, κ. Γεώργιο Κουτρουμάνη. Πάγια θέση της ΓΣΕΒΕΕ αποτελεί η διατήρηση του Δημόσιου, Υποχρεωτικού και Διανεμητικού χαρακτήρα του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης. Στόχος μας είναι ένα καλύτερο, ποιοτικότερο και δικαιότερο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης, το οποίο θα ενσωματώνει την αρχή της αλληλεγγύης των γενεών.
Ο διάλογος ανάμεσα στην Πολιτεία και τους Κοινωνικούς Φορείς για την κατάσταση και τις προοπτικές του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης είναι επιβεβλημένος. Προκειμένου, ωστόσο, να...........
είναι αυτός ο διάλογος ανοιχτός και ουσιαστικός δεν πρέπει να υποκρύπτονται προειλημμένες αποφάσεις και κρυφές ατζέντες, διότι τα τελευταία χρόνια οποιοσδήποτε διάλογος διεξαγόταν με την αίσθηση του «κατεπείγοντος», υπηρετώντας κυρίως επικοινωνιακές τακτικές και με τη μορφή των παράλληλων μονολόγων.
Στο σχετικό Υπόμνημα, η Γενική Συνομοσπονδία αναφέρει αναλυτικά τα ακόλουθα:
Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης Αυτοαπασχολούμενων – ΟΑΕΕ
Ο ΟΑΕΕ, το δεύτερο μεγαλύτερο Ασφαλιστικό Ταμείο της χώρας, βρίσκεται υπό καθεστώς κατάρρευσης. Ο Οργανισμός που αφορά 2.400.000 πολίτες δεν είναι πλέον σε θέση να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του (πληρωμή συντάξεων, δαπάνες υγείας) χωρίς την χρηματοδότηση του Κράτους. Σύμφωνα με την αναλογιστική μελέτη του Υπουργείου Εργασίας το αναλογιστικό έλλειμμα του Οργανισμού θα φτάσει τα 52 δισ. ευρώ.
Η κατάσταση αυτή δεν είναι απόρροια των υψηλών συντάξεων και των υπερβολικών δαπανών για υγειονομική περίθαλψη. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 60% των συνταξιούχων παίρνει σύνταξη κάτω των 600 €, ενώ μόνο το 5% πάνω από 1000 €. Επιπρόσθετα, ο λόγος εξάρτησης ( η σχέση ασφαλισμένων – συνταξιούχων) κρίνεται ικανοποιητική σε σχέση με άλλα Ασφαλιστικά Ταμεία, με μέση ηλικία συνταξιοδότησης τα 66,5 έτη.
Ο ΟΑΕΕ, ωστόσο, αποτελεί τον πλέον υποχρηματοδοτούμενο ασφαλιστικό οργανισμό, όπως φαίνεται και από τον παρακάτω πίνακα:
Ασφαλιστικός φορέας Επιχορήγηση 2008 (σε €) Επιχορήγηση ανά Ασφαλισμένο (σε €) Επιχορήγηση ανά Συνταξιούχο (σε €)
ΙΚΑ - ΕΤΑΜ 2.404.000.000 1.192 2.448
ΟΑΕΕ 551.000.000 685 1.896
ΟΓΑ 4.178.000.000 5.843 4.897
ΤΑΠ-ΟΤΕ 753.000.000 22.491 15.619
ΤΑΠ-ΔΕΗ 710.000.000 26.090 23.794
Σημ: Τα στοιχεία για τα ποσά της επιχορήγησης προέρχονται από το Σχέδιο Προϋπολογισμού 2010 και αφορούν τις πραγματοποιήσεις του 2008. Τα στοιχεία για τον αριθμό των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων ανά φορέα προέρχονται από τον Κοινωνικό Προϋπολογισμό του 2008.
Η τραγική οικονομική κατάσταση του ΟΑΕΕ αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι ενώ στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2009, η κρατική επιχορήγηση υπολογιζόταν σε 320 εκατ. €, οι εκτιμήσεις για την πραγματοποιηθείσα επιχορήγηση ανέρχονται σε 1,08 δισ. €. Συνεπώς, προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι για το 2010 η κρατική επιχορήγηση υπολογίζεται σε 600 εκατ. €, γεννώντας το ερώτημα του αν με το ποσό αυτό θα μπορέσει ο ΟΑΕΕ να πληρώσει τις συντάξεις των δικαιούχων μέχρι το τέλος του έτους, δεδομένου ότι περίπου 200.000 μικροί επιχειρηματίες αδυνατούν λόγω της κρίσης να εκπληρώσουν τις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις.
Το πρόβλημα του ΟΑΕΕ δεν μπορεί να λυθεί με αύξηση των εισφορών, όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια, ή / και μείωση των συντάξεων. Σύμφωνα, άλλωστε, και με την αναλογιστική μελέτη του Υπουργείου Εργασίας: “η βιωσιμότητα και αναλογιστική ισορροπία του ΟΑΕΕ εξαρτάται από την επαρκή κρατική χρηματοδότηση και όχι από αύξηση εισφορών και μείωση συντάξεων”. Η ΓΣΕΒΕΕ πιστή στις αρχές της ισονομίας και της αλληλεγγύης των γενεών δεν μπορεί να αποδεχτεί την φαλκίδευση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων, με την υπέρμετρη αύξηση των εισφορών και τη μείωση των συντάξεων, για τους ασφαλισμένους μετά το 1993 και ζητά την αλλαγή των όρων συνταξιοδότησής τους.
Ως εκ τούτου, η ΓΣΕΒΕΕ προτείνει:
• Σταθερή και Θεσμοθετημένη χρηματοδότηση του ΟΑΕΕ από το Κράτος, ύψους 0,64% επί του ΑΕΠ, στα πρότυπα της χρηματοδότησης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ
• Διεύρυνση της Ασφαλιστικής Βάσης
• Δημιουργία Λογαριασμού Αποθεματικού Χαρακτήρα, στο οποίο θα συνεισφέρουν, μεταξύ άλλων, επιχειρήσεις ανάλογα με το μέγεθός τους και την οικονομική τους κατάσταση
• Άμεση σύνταξη μελέτης εισροών – εκροών του ΟΑΕΕ με ορίζοντα δεκαετίας, προκειμένου να εντοπιστούν οι άμεσες υποχρεώσεις και ανάγκες του οργανισμού.
Διαδοχική Ασφάλιση
Η ΓΣΕΒΕΕ θεωρεί ότι η αλλαγή του καθεστώτος της διαδοχικής ασφάλισης πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα. Σήμερα, οι υποψήφιοι συνταξιούχοι που υπάγονται στο καθεστώς αυτό είναι αναγκασμένοι να περιμένουν μέχρι και 2 χρόνια για την έκδοση της απόφασης, ενώ ταυτόχρονα λαμβάνουν σημαντικά χαμηλότερες συντάξεις (μέχρι και 30%). Είναι θετικό το γεγονός ότι η ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας έχει ενσκήψει στο πρόβλημα αυτό. Θα πρέπει άμεσα να προωθηθούν, αλλά κυρίως να εφαρμοστούν στην πράξη, τα μέτρα εκείνα που θα άρουν τα σημερινά προβλήματα.
Ενοποίηση Ταμείων – Διοικητικός Εκσυγχρονισμός
Είναι πλέον προφανές ότι ο τρόπος με τον οποίο υλοποιήθηκε η ενοποίηση ΤΕΒΕ-ΤΑΕ-ΤΣΑ, αποτελεί τον καθοριστικό παράγοντα που έχει φέρει τον ΟΑΕΕ στην τρέχουσα κατάσταση. Προτού, επομένως, ξεκινήσει οποιαδήποτε συζήτηση για ενοποιήσεις Ταμείων, θα πρέπει να καλυφθούν τα ελλείμματα που προέκυψαν από την ενοποίηση των τριών Ταμείων. Αξίζει, επιπλέον, να σημειωθεί ότι ένας λόγος για τον οποίο προωθήθηκε η ενοποίηση ΤΕΒΕ-ΤΑΕ-ΤΣΑ αλλά και των επόμενων από το Ν. 3655/2008 ήταν η μείωση των λειτουργικών δαπανών των Ταμείων. Στην πράξη, ωστόσο, αυτό όχι μόνο δεν επετεύχθη αλλά αντίθετα υπήρξε αύξηση των εν λόγω δαπανών όπως αποτυπώνεται στους Προϋπολογισμούς του ΟΑΕΕ και του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Συνεπώς, οποιαδήποτε συζήτηση για ενοποίηση ταμείων θα πρέπει να συνοδεύεται από εκτενή διάλογο ανάμεσα σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και σαφώς από έναν ενδελεχή προγραμματισμό που θα λαμβάνει υπόψη όλες τις διαστάσεις του ζητήματος.
Ο διοικητικός εκσυγχρονισμός των Ασφαλιστικών Ταμείων, με την μηχανοργάνωση και την εισαγωγή ΤΠΕ και την στελέχωσή τους με κατάλληλα εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ τόσο για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών και επιτάχυνση των διαδικασιών όσο και για τον εξορθολογισμό της οικονομικής τους διαχείρισης. Ειδικά, για τις δαπάνες που αφορούν την υγειονομική περίθαλψη, οι οποίες σήμερα είναι αδιαφανείς και ανεξέλεγκτες, χρειάζεται δραστικός έλεγχος και εφαρμογή ενός συστήματος που θα διασφαλίζει τη διαφάνεια και δεν θα επιτρέπει την υπερβολική συνταγογράφηση.
Άμεσα συνδεδεμένο με το ζήτημα αυτό, είναι η σχέση του Κράτους με τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Για πολλά χρόνια, τα αποθεματικά των Ταμείων χρησιμοποιήθηκαν ως «λάφυρα» από τις κυβερνήσεις. Αν δεν κοπεί ο ομφάλιος λώρος των διοικήσεων των Ταμείων με την εκάστοτε κυβέρνηση, τα προβλήματα θα διαιωνίζονται και θα επιδεινώνονται. Το κράτος πρέπει να είναι ο θεματοφύλακας του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης, όχι ο εν λευκώ διοικητής του.
Προνοιακή Πολιτική για τους Αυτοαπασχολούμενους
Οι μικροί επιχειρηματίες όταν π.χ. “κλείσει” η επιχείρηση τους δεν προστατεύονται από κανενός είδους Προνοιακή Πολιτική.
Η ΓΣΕΒΕΕ θεωρεί ότι θα πρέπει άμεσα να ξεκινήσει διαβούλευση για το θέμα αυτό και ειδικά για τα ζητήματα της ασφάλισης έναντι του κινδύνου της ανεργίας, της υγειονομικής περίθαλψης σε περίπτωση που ένας επιχειρηματίας αποτυγχάνει και κλείνει την επιχείρησή του και το ζήτημα της σύνδεσης της μητρότητας με τη γυναικεία επιχειρηματικότητα. Ο σχεδιασμός και η χρηματοδότηση ενός «διχτύου προστασίας» για τους αυτοαπασχολούμενους επιβάλλεται για λόγους κοινωνικής συνοχής και επιπρόσθετα θα αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα προόδου και ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας ιδιαίτερα των νέων.
Σύμφωνα με έρευνα της Ε.Ε. (Βρυξέλες 6/7/07): Ένα ανασφαλές και αναξιόπιστο σύστημα συνταξιοδότησης και περίθαλψης οδηγεί εκτός των άλλων και σε αντιπαραγωγικές επενδύσεις, εκτός επιχείρησης για την εξασφάλιση των γηρατειών. Ο επιχειρηματίας με ανασφάλειες δεν επενδύει και δεν φροντίζει τη “δουλειά” του, ιδιαίτερα στα τελευταία παραγωγικά του χρόνια, και ένας Νέος δύσκολα αποφασίζει να ανοίξει επιχείρηση όταν γνωρίζει ότι θα αντιμετωπίσει ένα υποβαθμισμένο και “ακριβό” σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, για τον ίδιο και τα συμβοηθούντα μέλη, σε σχέση με αυτό της μισθωτής εργασίας.
Εισφοροδιαφυγή
Πέρα από τους συστηματικά «κακοπληρωτές», ένα μεγάλο μέρος των ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ αδυνατεί, λόγω των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης, να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Για το λόγο αυτό, η ΓΣΕΒΕΕ έχει ήδη προτείνει τη δανειοδότηση των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων με επιδότηση επιτοκίου από το ΤΕΜΠΜΕ, αποκλειστικά για την αποπληρωμή χρεών προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των δανείων αυτών είναι ότι το ποσό δεν εκταμιεύεται στον δανειζόμενο, αλλά μεταφέρεται απευθείας από την Τράπεζα στον φορέα του Δημοσίου και το Ασφαλιστικό Ταμείο προς το οποίο έχει ανεκπλήρωτες υποχρεώσεις ο δανειζόμενος. Το μέγιστο ποσό του δανείου προτείνεται να καθοριστεί στο ύψος των οφειλών του δανειζόμενου προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία, με ανώτατο όριο το ποσό των 100.000 ευρώ και με χρονική διάρκεια 5 έτη.
Με τον τρόπο αυτό, αφενός θα δοθεί μια ανάσα ρευστότητας στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις και αφετέρου η καταβολή των οφειλών των επιχειρήσεων θα είναι άμεση και θα καλύπτει ολόκληρο το ποσό των υποχρεώσεων. Παράλληλα, είναι απαραίτητο να προωθηθεί ανάλογη ρύθμιση για όσους ασφαλισμένους έχουν διακόψει την επιχειρηματική τους δραστηριότητα και έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τον ΟΑΕΕ.
Ποινική ευθύνη για τη μη εμπρόθεσμη καταβολή εισφορών
Σε σχέση με το ζήτημα της ποινικής ευθύνης των ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ για τη μη εμπρόθεσμη καταβολή των εισφορών τους, η ΓΣΕΒΕΕ έχει ήδη ζητήσει με επιστολή της στον Υπουργό Δικαιοσύνης την άρση των εν λόγω κυρώσεων. Η μη καταβολή των εισφορών στον ΟΑΕΕ, λόγω της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης και της οικονομικής δυσχέρειας επιφέρει, πρώτα και κύρια, δυσμενείς επιπτώσεις στους ίδιους τους ασφαλισμένους (διακοπή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, αδυναμία λήψεως σύνταξης, έλλειψη ασφαλιστικής ενημερότητας κλπ). Η παραπομπή τους, πέραν των παραπάνω συνεπειών, στα ποινικά δικαστήρια με την απειλή της ποινικής καταδίκης, εκτός από κοινωνικά άδικη και ανάλγητη είναι και αντίθετη σε θεμελιώδεις συνταγματικές διατάξεις που κατοχυρώνουν με απόλυτο τρόπο την αξία του ανθρώπου και τις ατομικές ελευθερίες του.
Είναι επιτακτική ανάγκη να καταργηθούν για τους ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ αυτές οι αναχρονιστικές και προσβλητικές για την προσωπικότητά τους διατάξεις. Η κατάργηση αυτή είναι επιβεβλημένη για την αποκατάσταση των θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών των συναδέλφων μας, που παραπέμπονται στα ποινικά Δικαστήρια, καταδικάζονται και σε πολλές περιπτώσεις οδηγούνται και στις φυλακές, υφιστάμενοι εκτός από την οικονομική τους καταστροφή και τα κοινωνικά και οικογενειακά προβλήματα που αυτή επιφέρει. Εξάλλου η κατάργηση της ποινικής ευθύνης ήδη ισχύει για άλλες επαγγελματικές ομάδες (ιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί κλπ).
Η ΓΣΕΒΕΕ, καταθέτοντας τις προτάσεις αυτές, είναι έτοιμη να συνεισφέρει δημιουργικά και υπεύθυνα στο διάλογο που ξεκινά, ευελπιστώντας ότι αυτός θα είναι ανοιχτός, ειλικρινής και ουσιαστικός.
