Υπόμηνμα προς τον Υπουργό Πολιτισμού κ. Μ. Λιάπη, με κοινοποίηση στον Γ.Γ. του Υπουργείου κ. Δραβίλλα, απέστειλε στις 7 Μαρτίου 2008, ο Δήμαρχος Κερκυραίων κ. Σωτήρης Μικάλεφ σχετικά με τα θέματα της ένταξης της Παλιάς Πόλης στην Ουνέσκο. Τα σχετικά έγγραφα (καθώς το υπόμνημα αυτό δεν είναι το μόνο που απέστειλε) δόθηκαν πριν λίγες μέρες στη δημοσιόητα. Παραθέτουμε το τελευταίο υπόμνημα προς τον Υπουργό Πολιτισμού.
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στο ζήτημα που έχει προκύψει από την υποχρεωτική συζήτηση όλων των ζητημάτων που αφορούν τις προστατευόμενες περιοχές της Κέρκυρας, από τις κεντρικές Υπηρεσίες του Υπουργείου, ο Δήμος εκφράζει με απόλυτο τρόπο την αντίθεσή του, γιά πρακτικούς λόγους:
Η Κέρκυρα δεν έχει δεχτεί, δυστυχώς, έως σήμερα, οργανωμένη και ολοκληρωμένη παρέμβαση στην διατήρηση και αξιοποίηση του πολιτιστικού του αποθέματος.
Η UNESCO, δέχτηκε την υποψηφιότητά μας, για ένα ιδιαίτερης αξίας ιστορικό σύνολο, αναμένοντας ότι το κράτος σκοπεύει να ενεργοποιήσει επιτέλους τους υποστηρικτικούς του μηχανισμούς. Στην Κέρκυρα, δεν έχουμε λίγα σημαντικά μνημεία που ενδεχομένως θα μπορούσαν να υποστούν ακόμη μία γραφειοκρατική αντιμετώπιση.
Η παλιά πόλη της Κέρκυρας και η ζώνη προστασίας της, είναι μια πολυάνθρωπη, ζωντανή πόλη, επίκεντρο της οικονομίας ολόκληρου του νησιού. Δεν είναι ένας περιφραγμένος και φυλασσόμενος χώρος, μήτε θα μπορούσε ποτέ να αντιμετωπιστεί με αυτόν τον τρόπο. Δεκάδες προβλήματα ανακύπτουν κάθε μέρα, που έχουν σχέση με τις αστικές λειτουργίες, την επαγγελματική δραστηριότητα, τις ζώνες προστασίας.
Ο Δήμος δεν μπορεί να λειτουργήσει ως ένας απλός διαβιβαστής εντολών και εγκυκλίων. Δεν θα γίνουμε τουρίστες στον τόπο μας. Τα προβλήματα αποκλείεται να επιλυθούν με διαδικασίες χρονοβόρες. Χρειαζόμαστε βοήθεια και υποστήριξη. Πάνω από όλα, βοήθεια από τις κρατικές υπηρεσίες, από την διοικητική μηχανή, και κυρίως βοήθεια επί τόπου. Όπως αγωνιζόμαστε να οργανώσουμε και να υλοποιήσουμε από την πλευρά του Δήμου αυτήν την πολύπλοκη και λεπτή επιχείρηση, έτσι απαιτούμε την μεταφορά αρμοδιοτήτων, πόρων και ανθρωπίνου δυναμικού στην καρδιά της Κέρκυρας, ώστε μια μεγάλη εθνική ευκαιρία να μετατραπεί σε μία εθνική επιτυχία, και όχι σε ακόμη μία ματαιωμένη ελπίδα.
Παραθέτω εν συντομία τις θέσεις του Δήμου Κερκυραίων:
UNESCO
1. Η Ένταξη της Κέρκυρας στον κατάλογο της UNESCO είναι μία εθνική δέσμευση.
2. Το Σχέδιο διαχείρισης είναι ένα συνυποσχετικό συμβόλαιο μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού, του Δήμου Κερκυραίων και της UNESCO. Οποιαδήποτε μεταβολή των όρων του Σχεδίου, πρέπει να γνωστοποιείται στην Εκτελεστική Επιτροπή της UNESCO.
3. To Σχέδιο Διαχείρισης προβλέπει Φορέα Υλοποίησής του. Το Υπουργείο δέχτηκε την μορφή του Σχεδίου που κατέθεσε ο Δήμος, συνετέλεσε στην τελική διαμόρφωσή του, και το υπέβαλε ως βασικό στοιχείο της υποψηφιότητας της Κέρκυρας.
4. Ο Δήμος, έκτοτε, έχει ενημερώσει κατ΄επανάληψη το Υπουργείο για την ανάγκη υλοποίησης του Σχεδίου Διαχείρισης. Δεν έχει λάβει καμία απάντηση.
5. Κατά το οκτάμηνο που προηγήθηκε, ο Δήμος προέβη στις εξής ενέργειες:
· Δημιούργησε ομάδα εργασίας που διερεύνησε όλες τις πιθανές μορφές ενός Φορέα Υλοποίησης
· Κατηγοριοποίησε τις προβλεπόμενες από το Σχέδιο Διαχείρισης ενέργειες και προέταξε κατάλογο των δράσεων άμεσης υλοποίησης
· Οργάνωσε με τις δικές του δυνάμεις μια σειρά πρωτοβουλιών και σύνταξης κανονιστικών διατάξεων, μέσω των Τεχνικών υπηρεσιών του και του Γραφείου Παλιάς Πόλης, και ξεκίνησε νέο Κανονισμό λειτουργίας της πόλης, κοινωνικό διάλογο με τους πολίτες και με τους επαγγελματίες, και ενέταξε τις δράσεις του Σχεδίου Διαχείρισης κατ΄απόλυτη προτεραιότητα, τόσο στο ΕΣΠΑ ,όσο και στο εκπονούμενο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου.
· Ο Δήμος είναι υπερχρεωμένος και δεν διαθέτει πόρους για την εξέλιξη του Σχεδίου διαχείρισης, ενώ πολλές δράσεις δεν αποτελούν αρμοδιότητα και ευθύνη του.
6. Το Υπουργείο Πολιτισμού, δια του τότε Γ.Γ., περιορίστηκε στην προφορική δέσμευση ότι «θα τιμήσει με την υπογραφή του» σε παλαιότερο αίτημα για ανανέωση της Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ Φορέων του Δημοσίου και του Δήμου Κερκυραίων, χάρη στην οποία είχε ξεκινήσει ένα πρόγραμμα αστικής ανάπλασης και παρεμβάσεων, με την λειτουργία του Γραφείου Παλιάς Πόλης. Το αίτημα, κατέστη ανεπίκαιρο, λόγω της Ένταξης. Θα μπορούσε να ισχύσει μόνον εάν το Γραφείο Παλιάς Πόλης θα αναβαθμιζόταν σε Φορέα Υλοποίησης, με πολύ μεγαλύτερη χρηματοδότηση από τα 150 χιλιάδες ευρώ που συζητήθηκαν.
7. Επομένως, αναμένουμε την απόφαση του Υπουργείου για την ίδρυση η μη Φορέα Υλοποίησης.
8. Εάν το Υπουργείο έχει αλλάξει τις θέσεις του, και δεν επιθυμεί την ίδρυση, θα πρέπει να ενημερώσει την Εκτελεστική Επιτροπή της UNESCO, προτείνοντας παράλληλα νέα διαδικασία υλοποίησης του Σχεδίου Διαχείρισης.
9. Εάν το Υπουργείο αποδεχθεί ως έχει το Σχέδιο Διαχείρισης, ο Δήμος αναμένει σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα την γραπτή πρόταση του Υπουργείου και την αποσαφήνιση των επιμέρους ζητημάτων, ώστε ο Φορέας Υλοποίησης να λειτουργήσει το ταχύτερο δυνατόν, εφ΄όσον το Σχέδιο Διαχείρισης περιέχει χρονοδιάγραμμα βραχυπροθέσμων και μεσοπρόθεσμων δράσεων με ορίζοντα υλοποίησης τα 2 έως 6 χρόνια, και οι προθεσμίες «τρέχουν» από το 2007.Αυτές οι δράσεις καλύπτουν το 95% του Σχεδίου.
10. Ο Δήμος αναγνωρίζει ότι το Υπουργείο Πολιτισμού διαχειρίζεται τα ελληνικά μνημεία του καταλόγου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, ως οφείλει. Παρατηρεί απλώς ότι μόνον η Ρόδος και η Κέρκυρα, από τον ελληνικό κατάλογο είναι παράλληλα και πόλεις με ιστορικά κέντρα, ενώ η Κέρκυρα έχει πολλαπλάσιο πληθυσμό και το ιστορικό της κέντρο με τα Φρούρια, παρουσιάζει δραματικές ελλείψεις στην συντήρηση της πολιτιστικής Υποδομής.
11. Σε περίπτωση που το Υπουργείο δεν επιθυμεί αυτόνομο Φορέα Διαχείρισης και θα καλύψει τις ανάγκες της παλιάς Πόλης και των Μνημείων με τις υπηρεσίες του ή με άλλον τρόπο, ο Δήμος αναμένει, σε κάθε περίπτωση, ένα μείζον πρόγραμμα τεκμηρίωσης, μελέτης, αναστήλωσης, αναπλάσεων, συντηρήσεων του Κερκυραϊκού πολιτιστικού αποθέματος, με την ευθύνη πλέον του Υπουργείου. Αυτό το πρόγραμμα πρέπει να εξαγγελθεί το ταχύτερο δυνατό και να εξασφαλιστούν οι πόροι προς υλοποίησή του και αναμένεται να έχει την μορφή ενός master plan για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κέρκυρας, όπου όλοι οι φορείς θα έχουν υπεύθυνο και διακριτό ρόλο, τόσο προς την κατεύθυνση της συνεργασίας μεταξύ τους, όσο και για την ενημέρωση των πολιτών.
12. Σε αυτό το ενδεχόμενο, ο Δήμος δηλώνει την διάθεση για συνεργασία και δηλώνει ότι μπορεί να συμβάλει στην επίλυση και διαχείριση μιας σειράς ζητημάτων της αρμοδιότητάς του, που σχετίζονται με την επίτευξη του εθνικού αυτού στόχου. Μπορεί να συντελέσει, με τον μηχανισμό και τα στελέχη του, αλλά και με την συνδρομή της τοπικής κοινωνίας και των φορέων της, στην τεκμηρίωση των παρεμβάσεων, στις καταμετρήσεις, στις οικιστικές ζώνες, σε απογραφές, σε εκπονήσεις φακέλων για κάθε ενότητα του Σχεδίου. Μπορεί να συντελέσει στην εκπόνηση μελετών και στην εκτέλεση έργων, στην ανάληψη προγραμμάτων, σε παρεμβάσεις τόσο στην ζώνη προστασίας όσο και στην ζώνη επιρροής του Μνημείου, προτείνοντας ενέργειες τόσο στον αστικό ιστό, όσο και στην διαχείριση της πόλης, δηλαδή σε δίκτυα, κυκλοφορία, στάθμευση, ενεργοποίηση ομάδων εργασίας, ολοκληρωμένες δράσεις στα πάγια προβλήματα των ιστορικών κέντρων, όπως η καθαριότητα, ο ανεφοδιασμός καταστημάτων, η διαχείριση της τουριστικής πίεσης, αλλά και συνεργασία με φορείς που επηρεάζουν σε διάφορους βαθμούς την αστική ανάπτυξη, όπως ο ΟΛΚΕ, η πολιτική προστασία κ.ά.
13. Αυτά, μπορούν να πραγματοποιηθούν με την ενεργοποίηση και ανανέωση της Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ ΥΠΠΟ και Δήμου, ώστε να υπάρχει συναντίληψη στις προτεινόμενες ενέργειες και δραστηριότητες, και να αντιμετωπιστούν με διαρκή υπηρεσιακή συνεργασία όλα τα προβλήματα που ενδεχομένως θα προκύψουν.
ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ-ΔΗΜΟΥ ΚΕΡΚΥΡΑΙΩΝ
Ο Δήμος Κερκυραίων, δεν αντιμετωπίζει φοβικά και με καχυποψία την υπηρεσιακή ευθύνη του Υπουργείου Πολιτισμού. Απεναντίας, έχει αποδείξει ότι κατέχεται από διάθεση συνεργασίας και κοινής συστράτευσης. Γι΄αυτόν τον λόγο, και έως ότου το Υπουργείο ανακοινώσει τις προθέσεις του για το μείζον ζήτημα της UNESCO, προτείνει δύο άμεσες πρωτοβουλίες, εκ μέρους του Υπουργείου, που θα ενεργοποιήσουν έναν μηχανισμό συναντίληψης και θα θέσουν τις βάσεις για μία διαρκή και αγαστή συνεργασία
Η πρώτη πρωτοβουλία αφορά τις εγκρίσεις μιας μεγάλης κατηγορίας μελετών, έργων και παρεμβάσεων που εξαιτίας της Ένταξης στον Κατάλογο της UNESCO, κατευθύνονται πλέον προς τα ανώτατα συμβουλευτικά όργανα του Υπουργείου, δηλαδή τα Κεντρικά Αρχαιολογικά Συμβούλια. Ο Δήμος ζητά αυτά τα ζητήματα, να επιλύονται και να αποφασίζονται σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, με την κατάλληλη αναδιάταξη και στελέχωση των υπηρεσιών του Υπουργείου, και η παραπομπή των πιο σημαντικών ζητημάτων να γίνεται στα Κεντρικά Αρχαιολογικά Συμβουλευτικά Όργανα μόνον εφόσον είναι απαραίτητη σύμφωνα με τα ισχύοντα έως το 2007.
Η δεύτερη πρωτοβουλία, αφορά την επίλυση χρονιζόντων ζητημάτων, που έχουν να κάνουν με παραχωρήσεις ή μή χρήσεων ιστορικών κτιρίων και συνόλων. Το Ανάκτορο των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου, το Μον Ρεπό, αλλά και οι χρήσεις του Παλαιού Φρουρίου, ακόμη και η ευθύνη της φύλαξης χώρων, πρέπει να εξετασθούν στο νέο πλαίσιο που υπάρχει και επιβάλει την κοινή συμφωνία πάνω σε αυτά τα θέματα. Θυμίζω ότι πρόβλημα, τόσο για το ΥΠΠΟ , όσο και διά τον Δήμο, αποτελεί ολόκληρο σχεδόν το θαλάσσιο μέτωπο της πόλης, που είναι μέρος της ζώνης προστασίας, και στο οποίο κανένας από τους δύο φορείς δεν μπορεί να αναπτύξει πρωτοβουλίες αναπλάσεων και άλλων ρυθμίσεων. Προτείνουμε λοιπόν την άμεση λειτουργία μια κοινής επιτροπής από ειδήμονες και υπηρεσιακούς παράγοντες, που θα εισηγηθεί κοινά αποδεκτές λύσεις και θα προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την πρόληψη μελλοντικών προβλημάτων στο μέλλον.
