Του Γιώργου Σκλαβούνου
Η ευρωπαϊκή κρίση αποτελεί ενδελέχεια της Ευρωπαϊκής Ιστορίας. Οι σημερινές ευρωπαϊκές ηγεσίες αδυνατούν να οδηγήσουν την Ευρώπη και τους λαούς της, σε μια υπέρβαση του εαυτού τους και της αυτοκαταστροφικής αδελφοκτόνου μοίρας τους. Οι ευρωπαϊκές ηγεσίες, στάθηκαν ανίκανες να κάνουν....
συνείδηση την ευρωπαϊκή ιστορία, να συνειδητοποιήσουν ότι το διαίρει και βασίλευε, που τους κατέστησε επικυρίαρχους στον πλανήτη προπολεμικά, μετά το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο τους μετέτρεψε σε υποτελείς. Οι ευρωπαϊκές ηγεσίες ακολουθούν πιστά τα βήματα των προκατόχων τους, που έφεραν τους Οθωμανούς στη Βιέννη, έβαψαν την Ευρώπη στο αίμα, που έστειλαν τον Ναπολέοντα στη Ρωσία και την οδήγησαν σε δύο παγκόσμιους πολέμους.
Σήμερα, παρά τη μετεξέλιξη των πρώην ευρωπαϊκών αποικιών (Κίνα, Ινδία, Βραζιλία και φυσικά των ΗΠΑ), σε υπερδυνάμεις, οι Ευρωπαίοι αρνούνται πεισματικά να μετατρέψουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε πραγματική Ένωση, με την ουσιαστική σημασία του όρου, ικανή να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της Ασίας αλλά και γενμικότερα, του παγκόσμιου ανταγωνισμού. Αρνούνται να θεμελιώσουν ένα μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που αντί να βαθαίνει τις μεταξύ τους διαφορές, θα βαθαίνει την συνοχή τους και την αποτελεσματικότητά της, μεταξύ των κοινωνιών και των οικονομιών τους. Ούτε από τα δεξιά ούτε από τα αριστερά, ούτε από τη διανόηση και την πανεπιστημιακή κοινότητα της Ευρώπης προσφέρεται ένα πρόγραμμα, ένα όραμα, ικανό να συγκινήσει τους Ευρωπαϊκούς λαούς, από βορά σε νότο, από ανατολή σε δύση. Ουτε καν ιδέες Μήτρες, ιδέες ζύμωσης και ελπίδας προσφέρονται.
Η επικίνδυνη ερμηνεία
Η άποψη ότι οι ευρωπαϊκές ηγεσίες είναι κατώτερες των απαιτήσεων των καιρών, είναι απλοϊκές και αποπροσανατολίζουν τους ευρωπαϊκούς λαούς. Μια Ευρώπη δομημένη σε ανταγωνιζόμενους οικονομικούς εθνικισμούς, ούτε να ορθοποδήσει μπορεί ούτε να επιβιώσει στο νέο διεθνή ανταγωνισμό. Μια Ευρώπη διαιρεμένη σε λαούς κυρίαρχους και λαούς υποτελείς, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει. Μια Ευρώπη που δεν ενοποιήθηκε στο όνομα του Χριστιανισμού και υπό το σκήπτρο του Πάπα, ούτε στο όνομα της Γαλλικής Επανάστασης και το σκήπτρο του Ναπολέοντα, μια Ευρώπη που δεν την υπέταξε η Ναζιστική κρατική και πολεμική μηχανή, δεν είναι δυνατόν να την ενώσει ένα αδιαφανές, ανήθικο, ληστρικό και διαβρωμένο τραπεζικό σύστημα.
Χωρίς ηθικά, πολιτισμικά θεμέλια, ισονομίας, ισηγορίας, ισοπολιτείας, λαών και πολιτισμών, δεν μπορεί να υπάρξει μια ενοποιητική, πολιτική δύναμη και δυναμική στην Ευρώπη. Χωρίς δικαιοσύνη και ελευθερία δεν θα υπάρξει ειρήνη ούτε στις ενδο-ευρωπαϊκές ούτε στις διεθνείς σχέσεις της Ευρώπης και ασφαλώς ούτε στις ενδο-εθνικές. Το πρόβλημα της Ελλάδας και της Ευρώπης δεν είναι κατά συνέπεια, πρόβλημα έλλειψης καλύτερων managers, που θα διαχειριστούν την κρίση τους η θα τις βγάλουν απ’ την κρίση.
Το ζητούμενο είναι, ποιο ηθικό και πολιτισμικό υπόβαθρο, ποια κατανόηση και συνείδηση της ιστορίας, ποια πίστη, ποια φλόγα και ποιο όραμα θα αποτελέσει την αναγεννητική ενοποιητική δύναμη μέσα στις Ευρωπαϊκές κοινωνίες. Ποια συνείδηση του χθες, ποιο όραμα του αύριο είναι ικανό να μας ξαναδώσει αφοσιωμένα άτομα και αφοσιωμένα κοινωνικά και πολιτικά εργαστήρια, πολιτικά υποκείμενα ταγμένα στην υπηρεσία της κοινωνικής, ανθρώπινης και πανανθρώπινης αξιοπρέπειας και ελευθερίας. Ταγμένα στην υπόθεση μιας Ευρώπης πολιτιστικής και ηθικής υπερδύναμης ικανής να αναγεννηθεί εσωτερικά στη βάση ενός πολιτικού και πολιτιστικού «πολυθεϊστικού» συστήματος αποδοχής και εναρμόνισης με τον άλλο, της διπλανής πόρτας, της διπλανής χώρας, της διπλανής ηπείρου.
Τα ιδεώδη του καταναλωτισμού και του ατομικισμού, του σωβινισμού, της αποικιοκρατίας, της νέο-αποικιοκρατίας, το «δίκαιο» και η «ηθική» της δύναμης, στο όνομα του εκπολιτισμού και του εκχριστιανισμού οδήγησαν στην Ευρώπη της παρακμής, της αυτοκαταστροφής. Η συγκρότηση της νέας ενοποιητικής Ευρωπαϊκής ταυτότητας δεν θα είναι ούτε εύκολη ούτε απλή.
Σε αυτή την αναζήτηση η Ελλάδα του Ελύτη, του Σικελιανού, του Κάλβου, του Φώσκολου, η Ελλάδα του Ρήγα και του Καποδίστρια, δικαιούνται να ομιλούν και έχουν να προσφέρουν. Η κλασσική Ελλάδα και το Βυζάντιο όπως προσέφεραν στην Αναγέννηση μπορούν και σήμερα να προσφέρουν. Όσο και αν φανεί παράξενο, σε αυτή την προσπάθεια μπορεί να προσφέρει το ζωντανό παράδειγμα δημοκρατικής ανάδειξης ηγεσίας και ομοσπονδιακής διακυβέρνησης, στην καρδιά του Μεσαίωνα, το Άγιο Όρος ως σύστημα οργάνωσης και διοίκησης.
Για να συμμετέχουμε ως χώρα, ουσιαστικά και ενεργά, σε ένα τέτοιο διάλογο, πρέπει πρώτα να κάνουμε, μεταξύ μας, ένα σοβαρό διάλογο για το Εθνικό θέμα, για την δική μας ιστορική ταυτότητα και Συνείδηση, για την δυνατότητα του Ελληνισμού και του Ελληνικού πολιτισμού να συμμετέχουν ενεργά και να συνεισφέρουν στο Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτιστικό γίγνεσθαι. Αυτό είναι θέμα που αποφεύγουμε να το συζητάμε. Καταντήσαμε ως Έθνος να θεωρούμε και να θέτουμε ως στόχο εθνικής ύπαρξης την μετατροπή του χρέους μας σε βιώσιμο, χωρίς να μας απασχολεί η βιωσιμότητα μας ως Έθνους και ως πολιτισμικής ιδιαιτερότητας. Η έξοδος μας από αυτό το θανάσιμο τέλμα προϋποθέτει να γνωρίζουμε, τόσο τις διεθνείς εξελίξεις πάνω στο θέμα της επιβίωσης και της αφομοίωσης εθνών, εθνικών και επί μέρους πολιτισμών, όσο και το περιεχόμενο, την πανανθρώπινη σημασία του πολιτισμού του οποίου υποτίθεται ότι είμαστε κληρονόμοι, επικαρπωτές και διαχειριστές. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να υπηρετήσουμε το δικαίωμα του κάθε λαού (εντός και εκτός Ε.Ε.) στην πολιτιστική του αυτονομία και το χρέος της Ε.Ε. να καταστεί ενεργός υπερασπιστής και εγγυητής αυτού του πανανθρώπινου δικαιώματος σε μια ζωή πολιτισμικής ισονομίας.
Το εθνικό θέμα παραμένει καίριο, κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό, ιδεολογικό θέμα αναφοράς και συντελεστής συνθετικής και αντιπαραθετικής κίνησης της ιστορίας, ανά τους αιώνες. Παραμένει πρόβλημα στην συγκρότηση, την οργάνωση και τη διάλυση, οικουμενικών εκκλησιών, οικουμενικών ιδεολογιών και αυτοκρατοριών. Παραμένει πρόβλημα στην επιδίωξη διασφάλισης είτε επικυριαρχίας, είτε ομοιογένειας, κοινωνικής συνοχής εντός πολυεθνικών κρατών και αυτοκρατοριών, όπως η πρώην Αυστροουγκρική, η Ρώσικη και μετέπειτα Ε.Σ.Σ.Δ., οι Η.Π.Α. αλλά και κρατών όπως ο Καναδάς, το Βέλγιο, η χώρα που φιλοξενεί την πρωτεύουσα της Ε.Ε και βρίσκεται υπό μόνιμη απειλή διάλυσης. Παραμένει σοβαρό πρόβλημα κρατών με μειονότητες που αδυνατούν ή δεν επιθυμούν να εναρμονισθούν ή να ενταχθούν, όπως η μουσουλμανική μειονότητα στην Γαλλία και η Τούρκικη στη Γερμανία. Παραμένει άλυτο πρόβλημα στην ιστορία και τη συνείδηση λαών που υπέστησαν, έπραξαν, η πράττουν ολοκαυτώματα και γενοκτονίες, από τους Ιθαγενείς της Αμερικής και της Αυστραλίας, (η μεγαλύτερη σε εκατομμύρια θυμάτων και διάρκεια όλων των εποχών), μέχρι τους Εβραίους, τους Αρμένιους, τους Έλληνες του Πόντου κλπ (μια σοβαρή και εύκολα προσβάσιμη προσπάθεια παρουσίασης του θέματος των γενοκτονιών είναι αυτή της wikipedia, με τον τίτλο Genocides in History).
Ο Καταλάνικος και ο Βασκικός εθνικισμός για την Ισπανία, ο μακροχρόνιος αγώνας των Ιρλανδών, όπως και η αναβίωση του Σκωτικού και του Ουαλικού εθνικισμού στη «Μεγάλη Βρετανία», (το 1999, μετά από τριακόσια χρόνια αγγλικής διακυβέρνησης ξανά-λειτούργησε το Σκωτικό κοινοβούλιο και το Ουαλικό δημοψήφισμα 2011, με 63,49% υπέρ μεγαλύτερης αυτονομίας από την Αγγλία) αποτελούν καταγραφές μορφών και εκδηλώσεων, ενός φαινομένου σε καμιά περίπτωση παροδικού. Αποτελούν παραδείγματα διάψευσης της θεωρίας, που «προβάλλεται», αν δεν επιβάλλεται, ως επιστημονική αλήθεια, περί της εκ του κράτους δημιουργίας του έθνους.
Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, μιας χώρας φυλετικά σχεδόν ομοιογενούς αλλά πολύ- θρησκευτικής και πολυ -γλωσσικής, απέδειξε ότι, όπως και στην περίπτωση της Ισπανίας και Μεγάλης Βρετανίας, το ενιαίο κράτος δεν δημιούργησε ενιαία εθνότητα. Απέδειξε επίσης ότι η ενιαία φυλετική ταυτότητα και η ιδεολογία και το ενιαίο κράτος δεν στάθηκαν αποτελεσματικοί συντελεστές διαμόρφωσης της κοινής Γιουγκοσλαβικής(Νοτιοσλαβικής) εθνικής ταυτότητας. Η Ρώσικη γλώσσα, ως κοινή γλώσσα, και η κομμουνιστική ιδεολογία, ως κοινή κυρίαρχη ιδεολογία, η ενιαία κεντρική διοίκηση και εκπαιδευτική πολιτική, δεν κατέστησαν αποτελεσματικοί συντελεστές ομοιογενοποίησης η και εναρμόνισης των χωρών και των λαών της πρώην Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών.
Στα 1995 ο Καναδάς αντιμετώπισε την ανεξαρτησία του Γαλλόφωνου Κεμπέκ, με δημοψήφισμα, για δεύτερη φορά (πρώτη στα 1980). Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, ήταν 49,42%,υπέρ της ανεξαρτησίας και 50,58% κατά.
Η Αυστραλιανή κυβέρνηση μόλις στις 20/1/2012, παρέλαβε την τελική έκθεση ειδικών για την απομάκρυνση από το Σύνταγμα της, των επιβιώσεων των ρατσιστικών διακρίσεων. Διακρίσεων που εστρέφοντο κυρίως εναντίων των ιθαγενών της Αυστραλίας.
Η αντιμετώπιση και η εξέλιξη του θέματος, σε κάθε μια από αυτές τις αναφερθείσες περιπτώσεις, μας προσφέρει ένα τεράστιο καταγεγραμμένο αποθηκευμένο πλούτο, διαφορετικών εμπειριών, πετυχημένων και αποτυχημένων πολιτικών, ερευνών αλλά και μιας ιστορικής πραγματικότητας που δεν είναι δυνατόν να αγνοηθεί στο όνομα της όποιας πολιτικής σκοπιμότητας και του όποιου σωβινισμού. Δεν νομιμοποιείται, δεν δικαιούται η πνευματική, η επιστημονική, η πολιτική Ευρώπη να αγνοεί, να προσπερνάει, αυτές τις εμπειρίες, αυτή τη γνώση, και να επιχειρεί την όποια ενοποίησή της στα τυφλά. Δεν δικαιούται η Ελλάδα να αγνοεί, να προσπερνάει αυτή την παγκόσμια πείρα και ακόμα δεν δικαιούται να αγνοεί τις σκοπιμότητες που πολλές φορές υπηρετούν θεωρητικοί και θεωρίες, για λογαριασμό των συμφερόντων της εκάστοτε αυτοκρατορίας και αυτοκρατορικής πολιτικής. Ο τρόπος που αντιμετώπισε η Αγγλία το Ενωτικό-Εθνικό ζήτημα στα Επτάνησα, την Κρήτη, την Κύπρο είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικός και διδακτικός.
Στο εκκλησιαστικό επίπεδο, η ιστορική αντιπαράθεση των χριστιανών με το εθνικό πρόβλημα, το πρόβλημα των εθνικών εκκλησιών, το πρόβλημα της λειτουργίας στις εθνικές γλώσσες, παραμένει ανοικτό.
Στο πολιτικό επίπεδο, από τις θεωρητικές συζητήσεις για το έθνος στη Μαρξιστική παράδοση-βιβλιογραφία, την Ακαδημία και την εφαρμοσμένη πολιτική της ΕΣΣΔ, μέχρι την αναγέννηση εθνικών κρατών, και εθνικιστικής ιδεολογίας από τα ερείπια της ΕΣΣΔ, το Έθνος παραμένει ισχυρότατος καθοριστικός παράγων διεθνών σχέσεων και διεθνών εξελίξεων.
Σε πανεπιστημιακό, ακαδημαϊκό επίπεδο, σε επίπεδο σπουδών και των τμημάτων που ασχολούνται σήμερα με το θέμα των εθνικών σχέσεων (Ethnic relations), της εθνικής ταυτότητας (ethnic identity) και των εθνικών συγκρούσεων (ethnic conflict), στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Λατινική Αμερική, την Αυστραλία το θέμα παραμένει σε πολύ υψηλό επίπεδο ενδιαφέροντος. Το ίδιο συμβαίνει και σε επίπεδο έρευνας και εκδόσεων.
Στην Ε.Ε. το ενδιαφέρον δεν είναι σε καμιά περίπτωση εφάμιλλο του ενδιαφέροντος στις ΗΠΑ, στον Καναδά παρά την εμφανέστατη ανάγκη για μια Ευρωπαϊκή προσέγγιση στο πρόβλημα.
Παρά το γεγονός ότι:
Τα προβλήματα που οφείλονται στις εθνοτικές, πολιτιστικές, φυλετικές, διαφορές εμφανίζονται απειλητικά και οξύτατα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η εδραίωση ενός κοινού πανευρωπαϊκού παρονομαστή, κοινών πανευρωπαϊκών στόχων, οραμάτων, οριζόντων, μια στρατηγική πολιτιστικής εναρμόνισης δεν έχει αποτελέσει προτεραιότητα της ένωσης. Τα προάστια του Παρισιού, από την συνεχιζόμενη αδυναμία ένταξης, ακόμα και τρίτης γενιάς μεταναστών, ήταν και παραμένουν, υπό ανάφλεξη. Η δεύτερη μεγάλη και μαζική εξέγερση των προαστίων του Παρισιού το 2005, κατά την οποία 700 περιοχές είχαν χαρακτηρισθεί επικίνδυνες ζώνες, αποκαλύπτει στοιχεία της βαθιάς κρίσης των Ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων, αποκαλύπτει τα αδιέξοδα του κυρίαρχου μοντέλου πολιτικής, πολιτιστικής αλλά και οικονομικής ανάπτυξης.
Η ύπαρξη του λεγόμενου 4ου κόσμου, στην καρδιά της Ευρώπης, η ύπαρξη των γκέτο, των αποκαλούμενων κοινωνικά αποκλεισμένων, των απόκληρων της «αναπτυγμένης», «δημοκρατικής και Χριστιανικής Ευρώπης», σήμερα εμπλουτίζεται με τα κύματα των μεταναστών, με τα κύματα των θυμάτων της κατάργησης του κράτους πρόνοιας, της κατάργησης του Ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου, των νεόπτωχων του ύστερου καπιταλισμού.
Σε αυτό το κλίμα, η παραβατικότητα, η εγκληματικότητα, η φτώχεια, η κοινωνική αποξένωση ακόμα και από την ελπίδα, η ξενοφοβία, έχουν καταστεί συστατικό στοιχείο των Ευρωπαϊκών πόλεων, τροφοδοτούν τον φαύλο κύκλο του κοινωνικού κατακερματισμού, της αντικοινωνικότητας, τροφοδοτούν τη διαλεκτική της βίας, του ρατσισμού. Οι ιστοσελίδες του ρατσισμού, του πάσης φύσεως φανατισμού αυξάνονται γεωμετρικά. Ο δημόσιος χώρος στην Ευρώπη θεωρείται επικίνδυνος χώρος και οι πόλεις, λόγω της πολυεπίπεδης κρίσης που αντιμετωπίζουν, χαρακτηρίζονται ως «αντί-πόλεις».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας την έκταση αυτής της κρίσης, από το 1997, στο κείμενό της, Towards an urban agenda in the European Union {COM(97)197τελικό-Βρυξέλλες,06.05.97}, δηλώνει: «Η πόλη σε πολλές περιοχές της Ευρώπης δεν είναι πια ένας επιθυμητός τόπος να μεγαλώσει κανείς τα παιδιά του, να χρησιμοποιήσει τον ελεύθερο χρόνο του, η να ζήσει. Αυτός ο μαρασμός, το σάπισμα του ρόλου της πόλης, είναι ίσως ο μέγιστος κίνδυνος του Ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου και είναι κίνδυνος που απαιτεί τον πλατύτερο δυνατό διάλογο.»
Η Ευρώπη αντί να ενοποιείται πολιτικά αντί να εμπλουτίζει τους κοινούς παρονομαστές και τους κοινούς ορίζοντες των λαών της, βαθαίνει τα τείχη που τους χωρίζουν, ξύνει αντί να επουλώνει τις πληγές. Σε ΜΜΕ του Ευρωπαϊκού Βορρά οι λαοί του Ευρωπαϊκού νότου (Πορτογάλλοι, Ιταλοί, Ελληνες, Ισπανοί) αποκαλούνται P.I.G.S, γουρούνια.
Η δολοφονική επίθεση στην νεολαία του Σοσιαλιστικού κόμματος της Νορβηγίας (22/7/20011), με τους 93 νεκρούς, καλά προσχεδιασμένη, προ-αναγγελμένη και με έτοιμο μανιφέστο για μετά το χτύπημα, όπως και οι ρατσιστικών κινήτρων δολοφονίες, Ελλήνων και Τούρκων μεταναστών (2000-2006) από Νεοναζί στη Γερμανία, καταγράφουν την γεωμετρική πρόοδο της διαλεκτικής της βίας στην Ευρώπη.
Αντί του πολυπολιτιστικού μοντέλου πολιτιστικής ανάπτυξης, δημιουργικής αρμονικής συνύπαρξης που ευαγγελίστηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση, βυθίζεται σε ένα τέλμα επιθετικού, υβριστικού, πολιτιστικού και οικονομικού εθνικισμού που καταλήγει να αποκαλεί γουρούνια (pigs),τους Ευρωπαϊκούς λαούς του νότου, και αποβράσματα τους εξεγειρόμενους κοινωνικά αποκλεισμένους των μεγαλουπόλεων της.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντί ενοποιείται κοινωνικά, πολιτικά, πολιτισμικά, βαθαίνει, επικίνδυνα και αυτοκαταστροφικά, τον κατακερματισμό της σε όλα αυτά τα επίπεδα. Υπεύθυνα για αυτή την πορεία παραμένουν εκείνα τα έθνη κράτη που για αιώνες τώρα μάχονται για την επικυριαρχία στην Ευρώπη. Η Γερμανία, η Γαλλία, η Αγγλία, ανίκανες να δημιουργήσουν ένα βιώσιμο σύστημα Ευρωπαϊκής ισορροπίας, συνεχίζουν και μετά την δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ποιος καλός θεός θα την κάνει ένωση), να κατακερματίζουν την ίδια την Ευρώπη, τα Βαλκάνια, την Ανατολική Ευρώπη, τη μέση Ανατολή, τη βόρειο Αφρική, σε ζώνες επιρροής και νέο-αποικισμού.
Ενώ οι πρώην αποικίες της Ευρώπης Κίνα, Ινδία, Βραζιλία, έχουν καταστεί οι ανερχόμενες μεγάλες οικονομικές δυνάμεις, οι γερασμένοι λύκοι της Ευρώπης, αρνούνται να μονιάσουν ,να ομονοήσουν. Αντί να συνεργαστούν ειλικρινά μεταξύ τους και με την Ρωσία για μια Ευρώπη από τα Ουράλια μέχρι τον Ατλαντικό στηρίζουν πορτοκαλί επαναστάσεις, σε χώρες όπως η Γεωργία και Ουκρανία, συζητούν ένταξη της Τουρκίας... και όχι της Ρωσίας.
Σε εννέα ευρωπαϊκές χώρες, κόμματα με ανοικτά ρατσιστικές και εξτρεμιστικές τάσεις αποτελούν είτε κυβερνητικούς εταίρους, είτε αποδεκτά μέλη του πολιτικού συστήματος.
Η αποκήρυξη του πολύ-πολιτιστικού μοντέλου
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σήμερα χωρίς πολιτισμική στρατηγική και πολιτιστική πολιτική. Η εκ μέρους της κ. Μέρκελ (17/10/2010), του κ. Σαρκοζί (11/2/2011), του κ. Κάμερον (7/2/2011), δημόσια εγκατάλειψη-αποκήρυξη του πολύ-πολιτισμού, εκφράζει όχι απλά την αποκήρυξη ενός επίσημου πολιτισμικού δόγματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και την επίσημη αναγνώριση του κενού στην Ευρωπαϊκή πολιτισμική στρατηγική και την αναγκαστική προσγείωση στις εθνικές πολιτιστικές πολιτικές.
Η προσγείωση, η δημόσια αναγνώριση της επιστροφής σε αυτές έγινε με τον τραγικότερο και επισημότερο τρόπο από τον αρχηγό των Χριστιανοδημοκρατών Βαυαρίας, (το κόμμα της κ. Μέρκελ), ο οποίος δύο μέρες πριν τις δηλώσεις της κ. Μέρκελ, δήλωνε ότι ο πολύ-πολιτισμός έχει πεθάνει και ότι οι Χριστιανοδημοκράτες τάσσονται υπέρ του Γερμανικού πολιτισμού και εναντίον του πολύ-πολιτισμού.
Η Ευρωπαϊκή πολιτιστική πολιτική είναι ανύπαρκτη. Περιορίζεται στην χρηματοδότηση δράσεων διακρατικής συνεργασίας ευρωπαίων καλλιτεχνών με εντός και εκτός ένωσης συναδέλφους τους. Το πρόγραμμα πολιτισμός 2007-2013, έχει προϋπολογισμό 400 εκατομμύρια και για το πρόγραμμα 2016-2020, έχει προταθεί το ποσό των 1,6 δις ευρώ.
Σε αυτό το επικίνδυνο κενό ευρωπαϊκής πολιτικής, μπροστά στη λαίλαπα της ισοπέδωσης, «πολτοποίησης» των πολιτισμών των μικρού και μεσαίου μεγέθους και οικονομικής ισχύος εθνών, έχουμε χρέος να υπερασπισθούμε την πανανθρώπινη πολιτισμική πολυφωνία, υπερασπιζόμενοι στην πράξη και την δική μας πολιτισμική επιβίωση.
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη και τη χρησιμότητα, του πλατύτερου και βαθύτερου δυνατού διαλόγου για την Εθνική πολιτιστική μας ετερότητα, ιδιαιτερότητα, συνείδηση και την διατήρηση της, ας κάνουμε ο καθένας αυτό που του αναλογεί.
Με δεδομένο τον κίνδυνο του έσχατου βαρβαρισμού, της «μετατροπής», του ξεπεσμού, της πολιτιστικής, ιδιαιτερότητας και ταυτότητας από βίωμα, προσωπικό και συλλογικό ήθος, σε ιδεολόγημα και ηθικολογία, ας επανα-προσανατολιστούμε πολιτισμικά θέτοντας ως διαχρονική μας Ιθάκη, την χαμένη ελληνικότητα μας. Δύσκολος ο πηγαιμός με τόσους Κύκλωπες και Λαιστρυγόνες που έχουμε φορτώσει τη ζωή και την ψυχή μας. Όμως για μας, για τα παιδιά μας, αλλά και την παραπαίουσα ηθικά πολιτικά, πολιτισμικά, οικονομικά Ευρώπη και Ελλάδα, δεν έχουμε τίποτα ουσιαστικότερο, χρησιμότερο, οικουμενικότερο να προσφέρουμε.
Για το εάν και κατά πόσον ο επαναπροσαναλισμός μας στην ελληνικότητα μπορεί να αποτελέσει υλοποιήσιμο πολιτικό και πολιτισμικό στόχο, θα επανέλθουμε συντόμως.
Η ευρωπαϊκή κρίση αποτελεί ενδελέχεια της Ευρωπαϊκής Ιστορίας. Οι σημερινές ευρωπαϊκές ηγεσίες αδυνατούν να οδηγήσουν την Ευρώπη και τους λαούς της, σε μια υπέρβαση του εαυτού τους και της αυτοκαταστροφικής αδελφοκτόνου μοίρας τους. Οι ευρωπαϊκές ηγεσίες, στάθηκαν ανίκανες να κάνουν....
συνείδηση την ευρωπαϊκή ιστορία, να συνειδητοποιήσουν ότι το διαίρει και βασίλευε, που τους κατέστησε επικυρίαρχους στον πλανήτη προπολεμικά, μετά το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο τους μετέτρεψε σε υποτελείς. Οι ευρωπαϊκές ηγεσίες ακολουθούν πιστά τα βήματα των προκατόχων τους, που έφεραν τους Οθωμανούς στη Βιέννη, έβαψαν την Ευρώπη στο αίμα, που έστειλαν τον Ναπολέοντα στη Ρωσία και την οδήγησαν σε δύο παγκόσμιους πολέμους.
Σήμερα, παρά τη μετεξέλιξη των πρώην ευρωπαϊκών αποικιών (Κίνα, Ινδία, Βραζιλία και φυσικά των ΗΠΑ), σε υπερδυνάμεις, οι Ευρωπαίοι αρνούνται πεισματικά να μετατρέψουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε πραγματική Ένωση, με την ουσιαστική σημασία του όρου, ικανή να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της Ασίας αλλά και γενμικότερα, του παγκόσμιου ανταγωνισμού. Αρνούνται να θεμελιώσουν ένα μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που αντί να βαθαίνει τις μεταξύ τους διαφορές, θα βαθαίνει την συνοχή τους και την αποτελεσματικότητά της, μεταξύ των κοινωνιών και των οικονομιών τους. Ούτε από τα δεξιά ούτε από τα αριστερά, ούτε από τη διανόηση και την πανεπιστημιακή κοινότητα της Ευρώπης προσφέρεται ένα πρόγραμμα, ένα όραμα, ικανό να συγκινήσει τους Ευρωπαϊκούς λαούς, από βορά σε νότο, από ανατολή σε δύση. Ουτε καν ιδέες Μήτρες, ιδέες ζύμωσης και ελπίδας προσφέρονται.
Η επικίνδυνη ερμηνεία
Η άποψη ότι οι ευρωπαϊκές ηγεσίες είναι κατώτερες των απαιτήσεων των καιρών, είναι απλοϊκές και αποπροσανατολίζουν τους ευρωπαϊκούς λαούς. Μια Ευρώπη δομημένη σε ανταγωνιζόμενους οικονομικούς εθνικισμούς, ούτε να ορθοποδήσει μπορεί ούτε να επιβιώσει στο νέο διεθνή ανταγωνισμό. Μια Ευρώπη διαιρεμένη σε λαούς κυρίαρχους και λαούς υποτελείς, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει. Μια Ευρώπη που δεν ενοποιήθηκε στο όνομα του Χριστιανισμού και υπό το σκήπτρο του Πάπα, ούτε στο όνομα της Γαλλικής Επανάστασης και το σκήπτρο του Ναπολέοντα, μια Ευρώπη που δεν την υπέταξε η Ναζιστική κρατική και πολεμική μηχανή, δεν είναι δυνατόν να την ενώσει ένα αδιαφανές, ανήθικο, ληστρικό και διαβρωμένο τραπεζικό σύστημα.
Χωρίς ηθικά, πολιτισμικά θεμέλια, ισονομίας, ισηγορίας, ισοπολιτείας, λαών και πολιτισμών, δεν μπορεί να υπάρξει μια ενοποιητική, πολιτική δύναμη και δυναμική στην Ευρώπη. Χωρίς δικαιοσύνη και ελευθερία δεν θα υπάρξει ειρήνη ούτε στις ενδο-ευρωπαϊκές ούτε στις διεθνείς σχέσεις της Ευρώπης και ασφαλώς ούτε στις ενδο-εθνικές. Το πρόβλημα της Ελλάδας και της Ευρώπης δεν είναι κατά συνέπεια, πρόβλημα έλλειψης καλύτερων managers, που θα διαχειριστούν την κρίση τους η θα τις βγάλουν απ’ την κρίση.
Το ζητούμενο είναι, ποιο ηθικό και πολιτισμικό υπόβαθρο, ποια κατανόηση και συνείδηση της ιστορίας, ποια πίστη, ποια φλόγα και ποιο όραμα θα αποτελέσει την αναγεννητική ενοποιητική δύναμη μέσα στις Ευρωπαϊκές κοινωνίες. Ποια συνείδηση του χθες, ποιο όραμα του αύριο είναι ικανό να μας ξαναδώσει αφοσιωμένα άτομα και αφοσιωμένα κοινωνικά και πολιτικά εργαστήρια, πολιτικά υποκείμενα ταγμένα στην υπηρεσία της κοινωνικής, ανθρώπινης και πανανθρώπινης αξιοπρέπειας και ελευθερίας. Ταγμένα στην υπόθεση μιας Ευρώπης πολιτιστικής και ηθικής υπερδύναμης ικανής να αναγεννηθεί εσωτερικά στη βάση ενός πολιτικού και πολιτιστικού «πολυθεϊστικού» συστήματος αποδοχής και εναρμόνισης με τον άλλο, της διπλανής πόρτας, της διπλανής χώρας, της διπλανής ηπείρου.
Τα ιδεώδη του καταναλωτισμού και του ατομικισμού, του σωβινισμού, της αποικιοκρατίας, της νέο-αποικιοκρατίας, το «δίκαιο» και η «ηθική» της δύναμης, στο όνομα του εκπολιτισμού και του εκχριστιανισμού οδήγησαν στην Ευρώπη της παρακμής, της αυτοκαταστροφής. Η συγκρότηση της νέας ενοποιητικής Ευρωπαϊκής ταυτότητας δεν θα είναι ούτε εύκολη ούτε απλή.
Σε αυτή την αναζήτηση η Ελλάδα του Ελύτη, του Σικελιανού, του Κάλβου, του Φώσκολου, η Ελλάδα του Ρήγα και του Καποδίστρια, δικαιούνται να ομιλούν και έχουν να προσφέρουν. Η κλασσική Ελλάδα και το Βυζάντιο όπως προσέφεραν στην Αναγέννηση μπορούν και σήμερα να προσφέρουν. Όσο και αν φανεί παράξενο, σε αυτή την προσπάθεια μπορεί να προσφέρει το ζωντανό παράδειγμα δημοκρατικής ανάδειξης ηγεσίας και ομοσπονδιακής διακυβέρνησης, στην καρδιά του Μεσαίωνα, το Άγιο Όρος ως σύστημα οργάνωσης και διοίκησης.
Για να συμμετέχουμε ως χώρα, ουσιαστικά και ενεργά, σε ένα τέτοιο διάλογο, πρέπει πρώτα να κάνουμε, μεταξύ μας, ένα σοβαρό διάλογο για το Εθνικό θέμα, για την δική μας ιστορική ταυτότητα και Συνείδηση, για την δυνατότητα του Ελληνισμού και του Ελληνικού πολιτισμού να συμμετέχουν ενεργά και να συνεισφέρουν στο Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτιστικό γίγνεσθαι. Αυτό είναι θέμα που αποφεύγουμε να το συζητάμε. Καταντήσαμε ως Έθνος να θεωρούμε και να θέτουμε ως στόχο εθνικής ύπαρξης την μετατροπή του χρέους μας σε βιώσιμο, χωρίς να μας απασχολεί η βιωσιμότητα μας ως Έθνους και ως πολιτισμικής ιδιαιτερότητας. Η έξοδος μας από αυτό το θανάσιμο τέλμα προϋποθέτει να γνωρίζουμε, τόσο τις διεθνείς εξελίξεις πάνω στο θέμα της επιβίωσης και της αφομοίωσης εθνών, εθνικών και επί μέρους πολιτισμών, όσο και το περιεχόμενο, την πανανθρώπινη σημασία του πολιτισμού του οποίου υποτίθεται ότι είμαστε κληρονόμοι, επικαρπωτές και διαχειριστές. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να υπηρετήσουμε το δικαίωμα του κάθε λαού (εντός και εκτός Ε.Ε.) στην πολιτιστική του αυτονομία και το χρέος της Ε.Ε. να καταστεί ενεργός υπερασπιστής και εγγυητής αυτού του πανανθρώπινου δικαιώματος σε μια ζωή πολιτισμικής ισονομίας.
Το εθνικό θέμα παραμένει καίριο, κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό, ιδεολογικό θέμα αναφοράς και συντελεστής συνθετικής και αντιπαραθετικής κίνησης της ιστορίας, ανά τους αιώνες. Παραμένει πρόβλημα στην συγκρότηση, την οργάνωση και τη διάλυση, οικουμενικών εκκλησιών, οικουμενικών ιδεολογιών και αυτοκρατοριών. Παραμένει πρόβλημα στην επιδίωξη διασφάλισης είτε επικυριαρχίας, είτε ομοιογένειας, κοινωνικής συνοχής εντός πολυεθνικών κρατών και αυτοκρατοριών, όπως η πρώην Αυστροουγκρική, η Ρώσικη και μετέπειτα Ε.Σ.Σ.Δ., οι Η.Π.Α. αλλά και κρατών όπως ο Καναδάς, το Βέλγιο, η χώρα που φιλοξενεί την πρωτεύουσα της Ε.Ε και βρίσκεται υπό μόνιμη απειλή διάλυσης. Παραμένει σοβαρό πρόβλημα κρατών με μειονότητες που αδυνατούν ή δεν επιθυμούν να εναρμονισθούν ή να ενταχθούν, όπως η μουσουλμανική μειονότητα στην Γαλλία και η Τούρκικη στη Γερμανία. Παραμένει άλυτο πρόβλημα στην ιστορία και τη συνείδηση λαών που υπέστησαν, έπραξαν, η πράττουν ολοκαυτώματα και γενοκτονίες, από τους Ιθαγενείς της Αμερικής και της Αυστραλίας, (η μεγαλύτερη σε εκατομμύρια θυμάτων και διάρκεια όλων των εποχών), μέχρι τους Εβραίους, τους Αρμένιους, τους Έλληνες του Πόντου κλπ (μια σοβαρή και εύκολα προσβάσιμη προσπάθεια παρουσίασης του θέματος των γενοκτονιών είναι αυτή της wikipedia, με τον τίτλο Genocides in History).
Ο Καταλάνικος και ο Βασκικός εθνικισμός για την Ισπανία, ο μακροχρόνιος αγώνας των Ιρλανδών, όπως και η αναβίωση του Σκωτικού και του Ουαλικού εθνικισμού στη «Μεγάλη Βρετανία», (το 1999, μετά από τριακόσια χρόνια αγγλικής διακυβέρνησης ξανά-λειτούργησε το Σκωτικό κοινοβούλιο και το Ουαλικό δημοψήφισμα 2011, με 63,49% υπέρ μεγαλύτερης αυτονομίας από την Αγγλία) αποτελούν καταγραφές μορφών και εκδηλώσεων, ενός φαινομένου σε καμιά περίπτωση παροδικού. Αποτελούν παραδείγματα διάψευσης της θεωρίας, που «προβάλλεται», αν δεν επιβάλλεται, ως επιστημονική αλήθεια, περί της εκ του κράτους δημιουργίας του έθνους.
Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, μιας χώρας φυλετικά σχεδόν ομοιογενούς αλλά πολύ- θρησκευτικής και πολυ -γλωσσικής, απέδειξε ότι, όπως και στην περίπτωση της Ισπανίας και Μεγάλης Βρετανίας, το ενιαίο κράτος δεν δημιούργησε ενιαία εθνότητα. Απέδειξε επίσης ότι η ενιαία φυλετική ταυτότητα και η ιδεολογία και το ενιαίο κράτος δεν στάθηκαν αποτελεσματικοί συντελεστές διαμόρφωσης της κοινής Γιουγκοσλαβικής(Νοτιοσλαβικής) εθνικής ταυτότητας. Η Ρώσικη γλώσσα, ως κοινή γλώσσα, και η κομμουνιστική ιδεολογία, ως κοινή κυρίαρχη ιδεολογία, η ενιαία κεντρική διοίκηση και εκπαιδευτική πολιτική, δεν κατέστησαν αποτελεσματικοί συντελεστές ομοιογενοποίησης η και εναρμόνισης των χωρών και των λαών της πρώην Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών.
Στα 1995 ο Καναδάς αντιμετώπισε την ανεξαρτησία του Γαλλόφωνου Κεμπέκ, με δημοψήφισμα, για δεύτερη φορά (πρώτη στα 1980). Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, ήταν 49,42%,υπέρ της ανεξαρτησίας και 50,58% κατά.
Η Αυστραλιανή κυβέρνηση μόλις στις 20/1/2012, παρέλαβε την τελική έκθεση ειδικών για την απομάκρυνση από το Σύνταγμα της, των επιβιώσεων των ρατσιστικών διακρίσεων. Διακρίσεων που εστρέφοντο κυρίως εναντίων των ιθαγενών της Αυστραλίας.
Η αντιμετώπιση και η εξέλιξη του θέματος, σε κάθε μια από αυτές τις αναφερθείσες περιπτώσεις, μας προσφέρει ένα τεράστιο καταγεγραμμένο αποθηκευμένο πλούτο, διαφορετικών εμπειριών, πετυχημένων και αποτυχημένων πολιτικών, ερευνών αλλά και μιας ιστορικής πραγματικότητας που δεν είναι δυνατόν να αγνοηθεί στο όνομα της όποιας πολιτικής σκοπιμότητας και του όποιου σωβινισμού. Δεν νομιμοποιείται, δεν δικαιούται η πνευματική, η επιστημονική, η πολιτική Ευρώπη να αγνοεί, να προσπερνάει, αυτές τις εμπειρίες, αυτή τη γνώση, και να επιχειρεί την όποια ενοποίησή της στα τυφλά. Δεν δικαιούται η Ελλάδα να αγνοεί, να προσπερνάει αυτή την παγκόσμια πείρα και ακόμα δεν δικαιούται να αγνοεί τις σκοπιμότητες που πολλές φορές υπηρετούν θεωρητικοί και θεωρίες, για λογαριασμό των συμφερόντων της εκάστοτε αυτοκρατορίας και αυτοκρατορικής πολιτικής. Ο τρόπος που αντιμετώπισε η Αγγλία το Ενωτικό-Εθνικό ζήτημα στα Επτάνησα, την Κρήτη, την Κύπρο είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικός και διδακτικός.
Στο εκκλησιαστικό επίπεδο, η ιστορική αντιπαράθεση των χριστιανών με το εθνικό πρόβλημα, το πρόβλημα των εθνικών εκκλησιών, το πρόβλημα της λειτουργίας στις εθνικές γλώσσες, παραμένει ανοικτό.
Στο πολιτικό επίπεδο, από τις θεωρητικές συζητήσεις για το έθνος στη Μαρξιστική παράδοση-βιβλιογραφία, την Ακαδημία και την εφαρμοσμένη πολιτική της ΕΣΣΔ, μέχρι την αναγέννηση εθνικών κρατών, και εθνικιστικής ιδεολογίας από τα ερείπια της ΕΣΣΔ, το Έθνος παραμένει ισχυρότατος καθοριστικός παράγων διεθνών σχέσεων και διεθνών εξελίξεων.
Σε πανεπιστημιακό, ακαδημαϊκό επίπεδο, σε επίπεδο σπουδών και των τμημάτων που ασχολούνται σήμερα με το θέμα των εθνικών σχέσεων (Ethnic relations), της εθνικής ταυτότητας (ethnic identity) και των εθνικών συγκρούσεων (ethnic conflict), στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Λατινική Αμερική, την Αυστραλία το θέμα παραμένει σε πολύ υψηλό επίπεδο ενδιαφέροντος. Το ίδιο συμβαίνει και σε επίπεδο έρευνας και εκδόσεων.
Στην Ε.Ε. το ενδιαφέρον δεν είναι σε καμιά περίπτωση εφάμιλλο του ενδιαφέροντος στις ΗΠΑ, στον Καναδά παρά την εμφανέστατη ανάγκη για μια Ευρωπαϊκή προσέγγιση στο πρόβλημα.
Παρά το γεγονός ότι:
Τα προβλήματα που οφείλονται στις εθνοτικές, πολιτιστικές, φυλετικές, διαφορές εμφανίζονται απειλητικά και οξύτατα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η εδραίωση ενός κοινού πανευρωπαϊκού παρονομαστή, κοινών πανευρωπαϊκών στόχων, οραμάτων, οριζόντων, μια στρατηγική πολιτιστικής εναρμόνισης δεν έχει αποτελέσει προτεραιότητα της ένωσης. Τα προάστια του Παρισιού, από την συνεχιζόμενη αδυναμία ένταξης, ακόμα και τρίτης γενιάς μεταναστών, ήταν και παραμένουν, υπό ανάφλεξη. Η δεύτερη μεγάλη και μαζική εξέγερση των προαστίων του Παρισιού το 2005, κατά την οποία 700 περιοχές είχαν χαρακτηρισθεί επικίνδυνες ζώνες, αποκαλύπτει στοιχεία της βαθιάς κρίσης των Ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων, αποκαλύπτει τα αδιέξοδα του κυρίαρχου μοντέλου πολιτικής, πολιτιστικής αλλά και οικονομικής ανάπτυξης.
Η ύπαρξη του λεγόμενου 4ου κόσμου, στην καρδιά της Ευρώπης, η ύπαρξη των γκέτο, των αποκαλούμενων κοινωνικά αποκλεισμένων, των απόκληρων της «αναπτυγμένης», «δημοκρατικής και Χριστιανικής Ευρώπης», σήμερα εμπλουτίζεται με τα κύματα των μεταναστών, με τα κύματα των θυμάτων της κατάργησης του κράτους πρόνοιας, της κατάργησης του Ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου, των νεόπτωχων του ύστερου καπιταλισμού.
Σε αυτό το κλίμα, η παραβατικότητα, η εγκληματικότητα, η φτώχεια, η κοινωνική αποξένωση ακόμα και από την ελπίδα, η ξενοφοβία, έχουν καταστεί συστατικό στοιχείο των Ευρωπαϊκών πόλεων, τροφοδοτούν τον φαύλο κύκλο του κοινωνικού κατακερματισμού, της αντικοινωνικότητας, τροφοδοτούν τη διαλεκτική της βίας, του ρατσισμού. Οι ιστοσελίδες του ρατσισμού, του πάσης φύσεως φανατισμού αυξάνονται γεωμετρικά. Ο δημόσιος χώρος στην Ευρώπη θεωρείται επικίνδυνος χώρος και οι πόλεις, λόγω της πολυεπίπεδης κρίσης που αντιμετωπίζουν, χαρακτηρίζονται ως «αντί-πόλεις».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας την έκταση αυτής της κρίσης, από το 1997, στο κείμενό της, Towards an urban agenda in the European Union {COM(97)197τελικό-Βρυξέλλες,06.05.97}, δηλώνει: «Η πόλη σε πολλές περιοχές της Ευρώπης δεν είναι πια ένας επιθυμητός τόπος να μεγαλώσει κανείς τα παιδιά του, να χρησιμοποιήσει τον ελεύθερο χρόνο του, η να ζήσει. Αυτός ο μαρασμός, το σάπισμα του ρόλου της πόλης, είναι ίσως ο μέγιστος κίνδυνος του Ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου και είναι κίνδυνος που απαιτεί τον πλατύτερο δυνατό διάλογο.»
Η Ευρώπη αντί να ενοποιείται πολιτικά αντί να εμπλουτίζει τους κοινούς παρονομαστές και τους κοινούς ορίζοντες των λαών της, βαθαίνει τα τείχη που τους χωρίζουν, ξύνει αντί να επουλώνει τις πληγές. Σε ΜΜΕ του Ευρωπαϊκού Βορρά οι λαοί του Ευρωπαϊκού νότου (Πορτογάλλοι, Ιταλοί, Ελληνες, Ισπανοί) αποκαλούνται P.I.G.S, γουρούνια.
Η δολοφονική επίθεση στην νεολαία του Σοσιαλιστικού κόμματος της Νορβηγίας (22/7/20011), με τους 93 νεκρούς, καλά προσχεδιασμένη, προ-αναγγελμένη και με έτοιμο μανιφέστο για μετά το χτύπημα, όπως και οι ρατσιστικών κινήτρων δολοφονίες, Ελλήνων και Τούρκων μεταναστών (2000-2006) από Νεοναζί στη Γερμανία, καταγράφουν την γεωμετρική πρόοδο της διαλεκτικής της βίας στην Ευρώπη.
Αντί του πολυπολιτιστικού μοντέλου πολιτιστικής ανάπτυξης, δημιουργικής αρμονικής συνύπαρξης που ευαγγελίστηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση, βυθίζεται σε ένα τέλμα επιθετικού, υβριστικού, πολιτιστικού και οικονομικού εθνικισμού που καταλήγει να αποκαλεί γουρούνια (pigs),τους Ευρωπαϊκούς λαούς του νότου, και αποβράσματα τους εξεγειρόμενους κοινωνικά αποκλεισμένους των μεγαλουπόλεων της.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντί ενοποιείται κοινωνικά, πολιτικά, πολιτισμικά, βαθαίνει, επικίνδυνα και αυτοκαταστροφικά, τον κατακερματισμό της σε όλα αυτά τα επίπεδα. Υπεύθυνα για αυτή την πορεία παραμένουν εκείνα τα έθνη κράτη που για αιώνες τώρα μάχονται για την επικυριαρχία στην Ευρώπη. Η Γερμανία, η Γαλλία, η Αγγλία, ανίκανες να δημιουργήσουν ένα βιώσιμο σύστημα Ευρωπαϊκής ισορροπίας, συνεχίζουν και μετά την δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ποιος καλός θεός θα την κάνει ένωση), να κατακερματίζουν την ίδια την Ευρώπη, τα Βαλκάνια, την Ανατολική Ευρώπη, τη μέση Ανατολή, τη βόρειο Αφρική, σε ζώνες επιρροής και νέο-αποικισμού.
Ενώ οι πρώην αποικίες της Ευρώπης Κίνα, Ινδία, Βραζιλία, έχουν καταστεί οι ανερχόμενες μεγάλες οικονομικές δυνάμεις, οι γερασμένοι λύκοι της Ευρώπης, αρνούνται να μονιάσουν ,να ομονοήσουν. Αντί να συνεργαστούν ειλικρινά μεταξύ τους και με την Ρωσία για μια Ευρώπη από τα Ουράλια μέχρι τον Ατλαντικό στηρίζουν πορτοκαλί επαναστάσεις, σε χώρες όπως η Γεωργία και Ουκρανία, συζητούν ένταξη της Τουρκίας... και όχι της Ρωσίας.
Σε εννέα ευρωπαϊκές χώρες, κόμματα με ανοικτά ρατσιστικές και εξτρεμιστικές τάσεις αποτελούν είτε κυβερνητικούς εταίρους, είτε αποδεκτά μέλη του πολιτικού συστήματος.
Η αποκήρυξη του πολύ-πολιτιστικού μοντέλου
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σήμερα χωρίς πολιτισμική στρατηγική και πολιτιστική πολιτική. Η εκ μέρους της κ. Μέρκελ (17/10/2010), του κ. Σαρκοζί (11/2/2011), του κ. Κάμερον (7/2/2011), δημόσια εγκατάλειψη-αποκήρυξη του πολύ-πολιτισμού, εκφράζει όχι απλά την αποκήρυξη ενός επίσημου πολιτισμικού δόγματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και την επίσημη αναγνώριση του κενού στην Ευρωπαϊκή πολιτισμική στρατηγική και την αναγκαστική προσγείωση στις εθνικές πολιτιστικές πολιτικές.
Η προσγείωση, η δημόσια αναγνώριση της επιστροφής σε αυτές έγινε με τον τραγικότερο και επισημότερο τρόπο από τον αρχηγό των Χριστιανοδημοκρατών Βαυαρίας, (το κόμμα της κ. Μέρκελ), ο οποίος δύο μέρες πριν τις δηλώσεις της κ. Μέρκελ, δήλωνε ότι ο πολύ-πολιτισμός έχει πεθάνει και ότι οι Χριστιανοδημοκράτες τάσσονται υπέρ του Γερμανικού πολιτισμού και εναντίον του πολύ-πολιτισμού.
Η Ευρωπαϊκή πολιτιστική πολιτική είναι ανύπαρκτη. Περιορίζεται στην χρηματοδότηση δράσεων διακρατικής συνεργασίας ευρωπαίων καλλιτεχνών με εντός και εκτός ένωσης συναδέλφους τους. Το πρόγραμμα πολιτισμός 2007-2013, έχει προϋπολογισμό 400 εκατομμύρια και για το πρόγραμμα 2016-2020, έχει προταθεί το ποσό των 1,6 δις ευρώ.
Σε αυτό το επικίνδυνο κενό ευρωπαϊκής πολιτικής, μπροστά στη λαίλαπα της ισοπέδωσης, «πολτοποίησης» των πολιτισμών των μικρού και μεσαίου μεγέθους και οικονομικής ισχύος εθνών, έχουμε χρέος να υπερασπισθούμε την πανανθρώπινη πολιτισμική πολυφωνία, υπερασπιζόμενοι στην πράξη και την δική μας πολιτισμική επιβίωση.
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη και τη χρησιμότητα, του πλατύτερου και βαθύτερου δυνατού διαλόγου για την Εθνική πολιτιστική μας ετερότητα, ιδιαιτερότητα, συνείδηση και την διατήρηση της, ας κάνουμε ο καθένας αυτό που του αναλογεί.
Με δεδομένο τον κίνδυνο του έσχατου βαρβαρισμού, της «μετατροπής», του ξεπεσμού, της πολιτιστικής, ιδιαιτερότητας και ταυτότητας από βίωμα, προσωπικό και συλλογικό ήθος, σε ιδεολόγημα και ηθικολογία, ας επανα-προσανατολιστούμε πολιτισμικά θέτοντας ως διαχρονική μας Ιθάκη, την χαμένη ελληνικότητα μας. Δύσκολος ο πηγαιμός με τόσους Κύκλωπες και Λαιστρυγόνες που έχουμε φορτώσει τη ζωή και την ψυχή μας. Όμως για μας, για τα παιδιά μας, αλλά και την παραπαίουσα ηθικά πολιτικά, πολιτισμικά, οικονομικά Ευρώπη και Ελλάδα, δεν έχουμε τίποτα ουσιαστικότερο, χρησιμότερο, οικουμενικότερο να προσφέρουμε.
Για το εάν και κατά πόσον ο επαναπροσαναλισμός μας στην ελληνικότητα μπορεί να αποτελέσει υλοποιήσιμο πολιτικό και πολιτισμικό στόχο, θα επανέλθουμε συντόμως.
