Ηλίας Μπεριάτος «Ιόνιο Αρχιπέλαγος»
ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΟ Π. Σ. ΛΕΥΚΑΔΑΣ
Η επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης στα νησιωτικά συμπλέγματα της Ευρωπαϊκής ηπείρου και της Μεσογειακής λεκάνης ειδικότερα, αποτελεί ένα ιδιαίτερο πρόβλημα στην σημερινή εποχή. Η ιδιαιτερότητα των περιοχών αυτών έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον τόσο των εθνικών κυβερνήσεων όσο και....
της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει πάρει αποφάσεις θεσμικού χαρακτήρα και έχει προβεί στην λήψη μέτρων πολιτικής για τις νησιωτικές περιοχές. Στην Ελλάδα η πολιτική για την νησιωτική ανάπτυξη παρουσιάζει πολλά κενά και ανακολουθίες. Ωστόσο, με πρωτοβουλία φορέων της αυτοδιοίκησης έχουν γίνει στο παρελθόν κάποια βήματα (με πρώτο την πρόβλεψη στο νέο σύνταγμα), για τη συγκρότηση μιας αναπτυξιακής πολιτικής για τον ελληνικό νησιωτικό χώρο ο οποίος παρουσιάζει πολλά κοινά χαρακτηριστικά αλλά και σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με την περιοχή όπως πχ οι διαφορές ανάμεσα στo Αιγαίο και το Ιόνιο.
Η νησιωτική περιοχή του Ιονίου πελάγους αποτελείται από 300 και πλέον μικρά και μεγάλα νησιά που συνιστούν την πιο μικρή σε πληθυσμό και την πιο μεγάλη σε έκταση διοικητική περιφέρεια της χώρας. Τα νησιά αυτά βρίσκονται σε εξάρτηση από την απέναντι στεριά (Δυτική ηπειρωτική Ελλάδα.) που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από αυτά, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει με τα νησιά του βόρειο-ανατολικού Αιγαίου που βρίσκονται μακριά από την ανατολική ηπειρωτική Ελλάδα με την οποία έχουν τις κύριες λειτουργικές τους εξαρτήσεις. Δυστυχώς η άμεση γειτνίαση με την δυτική ηπειρωτική Ελλάδα δεν λειτουργεί ως πλεονέκτημα για την ΠΙΝ αλλά ως πρόβλημα λόγω ακριβώς της ισχυρής εξάρτησης που αυτή συνεπάγεται με την ηπειρωτική χώρα. Δεν είναι επομένως παράδοξο το γεγονός ότι η κατάσταση των Ιονίων Νήσων, είναι προβληματική από αναπτυξιακή πλευρά.
Είναι ανάγκη να προσεγγίσουμε τα Ιόνια νησιά ως μια λιγότερο ευνοημένη περιοχή, τους λόγους για τους οποίους μπορούν να χαρακτηρίζονται έτσι και να διερευνήσουμε τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να διαμορφωθεί μια στρατηγική που θα έχει ως στόχο την προώθηση της ολοκληρωμένης ανάπτυξής τους. Επίσης είναι ανάγκη να βρεθούν μέθοδοι και μηχανισμοί ενδογενούς χαρακτήρα που θα βοηθήσουν σε μια τέτοια αναπτυξιακή πορεία. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να αναζητηθούν οι παράμετροι που επηρεάζουν την πρόσβαση στις υποδομές των υπηρεσιών και της γνώσης και για το λόγο αυτό πρέπει να δοθεί έμφαση στην εσωτερική (ενδοπεριφερειακή) τηλεπικοινωνία και στην εξέλιξή της διαχρονικά. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στα μικρά νησιά που αποτελούν πραγματικούς νησιωτικούς μικρόκοσμους με ό,τι αυτό συνεπάγεται καθώς και στους ειδικούς χειρισμούς που χρειάζονται οι περιοχές αυτές.
Ειδικά θέματα που πρέπει να τεθούν είναι οι δυνατότητες δικτύωσης με κέντρα λήψης αποφάσεων του εσωτερικού και εξωτερικού στο πλαίσιο πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιο συγκεκριμένα είναι δυνατή η αξιοποίηση των κοινοτικών πρωτοβουλιών και ή ένταξη σε προγράμματα σχεδιασμού και μεταφοράς της απαραίτητης τεχνογνωσίας με στόχο την δημιουργία τεχνογνωστικών και άϋλων υποδομών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η δυνατότητα χρήσης και εφαρμογής της τηλεπληροφορικής για την προώθηση λειτουργιών και δραστηριοτήτων που είναι συμβατές και συνδυάζονται με την τεχνολογία αυτή (υγεία-ιατρική, εκπαίδευση, διοίκηση κλπ).
Ειδικά για το χώρο των Ιονίων νήσων πρέπει να γίνει εντατικοποίηση των σχέσεων με την Ιταλία και όλα τα άλλα κράτη της θαλάσσιας περιοχής Αδριατικής- Ιονίου (Δυτικά Βαλκάνια) καθώς και εκείνα της κεντρικής Μεσογείου (Μάλτα) στο πλαίσιο πρωτοβουλιών διαπεριφερειακής, διασυνοριακής και διεθνικής συνεργασίας. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και η Πρωτοβουλία Αδριατικής – Ιονίου (ΠΑΙ) στην οποία εντάσσεται η περιοχή μας και που πρέπει να εξεταστεί με ιδιαίτερη προσοχή. Σημειωτέον ότι η πρωτοβουλία αυτή είναι η μια προσπάθεια αποκεντρωμένης συνεργασίας στο γεωπολιτικό ‘περίγυρο’ της Ελλάδας στην δημιουργία της οποίας έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο η χώρα μας.
Ο θεσμός της διεθνούς αποκεντρωμένης συνεργασίας (International decentralized cooperation) σημαίνει απ’ ευθείας επαφή και δικτύωση των αυτοδιοικητικών οντοτήτων αλλά και άλλων μη κυβερνητικών οργανώσεων από διαφορετικά κράτη χωρίς τη μεσολάβηση των κεντρικών κυβερνήσεων. Τα Ιόνια νησιά, ως γεωγραφική ενότητα αλλά και ως αυτοδιοικητική και προγραμματική περιφέρεια, μπορούν ακριβώς να επωφεληθούν τα μέγιστα από την συνεργασία με άλλες αυτοδιοικητικές οντότητες στο χώρο της ΠΑΙ. Προτείνεται, με πρωτοβουλία της ΠΙΝ, η δημιουργία, στο πλαίσιο της ΠΑΙ, ενός δικτύου των περιφερειών της περιοχής Αδριατικής- Ιονίου (κατ’ αναλογία του δικτύου πανεπιστημίων της περιοχής) ώστε να υπάρχει η δυνατότητα θεσμικής συνεργασίας με άλλα σχήματα του ευρύτερου Μεσογειακού χώρου.
ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΟ Π. Σ. ΛΕΥΚΑΔΑΣ
Η επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης στα νησιωτικά συμπλέγματα της Ευρωπαϊκής ηπείρου και της Μεσογειακής λεκάνης ειδικότερα, αποτελεί ένα ιδιαίτερο πρόβλημα στην σημερινή εποχή. Η ιδιαιτερότητα των περιοχών αυτών έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον τόσο των εθνικών κυβερνήσεων όσο και....
της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει πάρει αποφάσεις θεσμικού χαρακτήρα και έχει προβεί στην λήψη μέτρων πολιτικής για τις νησιωτικές περιοχές. Στην Ελλάδα η πολιτική για την νησιωτική ανάπτυξη παρουσιάζει πολλά κενά και ανακολουθίες. Ωστόσο, με πρωτοβουλία φορέων της αυτοδιοίκησης έχουν γίνει στο παρελθόν κάποια βήματα (με πρώτο την πρόβλεψη στο νέο σύνταγμα), για τη συγκρότηση μιας αναπτυξιακής πολιτικής για τον ελληνικό νησιωτικό χώρο ο οποίος παρουσιάζει πολλά κοινά χαρακτηριστικά αλλά και σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με την περιοχή όπως πχ οι διαφορές ανάμεσα στo Αιγαίο και το Ιόνιο.
Η νησιωτική περιοχή του Ιονίου πελάγους αποτελείται από 300 και πλέον μικρά και μεγάλα νησιά που συνιστούν την πιο μικρή σε πληθυσμό και την πιο μεγάλη σε έκταση διοικητική περιφέρεια της χώρας. Τα νησιά αυτά βρίσκονται σε εξάρτηση από την απέναντι στεριά (Δυτική ηπειρωτική Ελλάδα.) που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από αυτά, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει με τα νησιά του βόρειο-ανατολικού Αιγαίου που βρίσκονται μακριά από την ανατολική ηπειρωτική Ελλάδα με την οποία έχουν τις κύριες λειτουργικές τους εξαρτήσεις. Δυστυχώς η άμεση γειτνίαση με την δυτική ηπειρωτική Ελλάδα δεν λειτουργεί ως πλεονέκτημα για την ΠΙΝ αλλά ως πρόβλημα λόγω ακριβώς της ισχυρής εξάρτησης που αυτή συνεπάγεται με την ηπειρωτική χώρα. Δεν είναι επομένως παράδοξο το γεγονός ότι η κατάσταση των Ιονίων Νήσων, είναι προβληματική από αναπτυξιακή πλευρά.
Είναι ανάγκη να προσεγγίσουμε τα Ιόνια νησιά ως μια λιγότερο ευνοημένη περιοχή, τους λόγους για τους οποίους μπορούν να χαρακτηρίζονται έτσι και να διερευνήσουμε τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να διαμορφωθεί μια στρατηγική που θα έχει ως στόχο την προώθηση της ολοκληρωμένης ανάπτυξής τους. Επίσης είναι ανάγκη να βρεθούν μέθοδοι και μηχανισμοί ενδογενούς χαρακτήρα που θα βοηθήσουν σε μια τέτοια αναπτυξιακή πορεία. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να αναζητηθούν οι παράμετροι που επηρεάζουν την πρόσβαση στις υποδομές των υπηρεσιών και της γνώσης και για το λόγο αυτό πρέπει να δοθεί έμφαση στην εσωτερική (ενδοπεριφερειακή) τηλεπικοινωνία και στην εξέλιξή της διαχρονικά. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στα μικρά νησιά που αποτελούν πραγματικούς νησιωτικούς μικρόκοσμους με ό,τι αυτό συνεπάγεται καθώς και στους ειδικούς χειρισμούς που χρειάζονται οι περιοχές αυτές.
Ειδικά θέματα που πρέπει να τεθούν είναι οι δυνατότητες δικτύωσης με κέντρα λήψης αποφάσεων του εσωτερικού και εξωτερικού στο πλαίσιο πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιο συγκεκριμένα είναι δυνατή η αξιοποίηση των κοινοτικών πρωτοβουλιών και ή ένταξη σε προγράμματα σχεδιασμού και μεταφοράς της απαραίτητης τεχνογνωσίας με στόχο την δημιουργία τεχνογνωστικών και άϋλων υποδομών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η δυνατότητα χρήσης και εφαρμογής της τηλεπληροφορικής για την προώθηση λειτουργιών και δραστηριοτήτων που είναι συμβατές και συνδυάζονται με την τεχνολογία αυτή (υγεία-ιατρική, εκπαίδευση, διοίκηση κλπ).
Ειδικά για το χώρο των Ιονίων νήσων πρέπει να γίνει εντατικοποίηση των σχέσεων με την Ιταλία και όλα τα άλλα κράτη της θαλάσσιας περιοχής Αδριατικής- Ιονίου (Δυτικά Βαλκάνια) καθώς και εκείνα της κεντρικής Μεσογείου (Μάλτα) στο πλαίσιο πρωτοβουλιών διαπεριφερειακής, διασυνοριακής και διεθνικής συνεργασίας. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και η Πρωτοβουλία Αδριατικής – Ιονίου (ΠΑΙ) στην οποία εντάσσεται η περιοχή μας και που πρέπει να εξεταστεί με ιδιαίτερη προσοχή. Σημειωτέον ότι η πρωτοβουλία αυτή είναι η μια προσπάθεια αποκεντρωμένης συνεργασίας στο γεωπολιτικό ‘περίγυρο’ της Ελλάδας στην δημιουργία της οποίας έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο η χώρα μας.
Ο θεσμός της διεθνούς αποκεντρωμένης συνεργασίας (International decentralized cooperation) σημαίνει απ’ ευθείας επαφή και δικτύωση των αυτοδιοικητικών οντοτήτων αλλά και άλλων μη κυβερνητικών οργανώσεων από διαφορετικά κράτη χωρίς τη μεσολάβηση των κεντρικών κυβερνήσεων. Τα Ιόνια νησιά, ως γεωγραφική ενότητα αλλά και ως αυτοδιοικητική και προγραμματική περιφέρεια, μπορούν ακριβώς να επωφεληθούν τα μέγιστα από την συνεργασία με άλλες αυτοδιοικητικές οντότητες στο χώρο της ΠΑΙ. Προτείνεται, με πρωτοβουλία της ΠΙΝ, η δημιουργία, στο πλαίσιο της ΠΑΙ, ενός δικτύου των περιφερειών της περιοχής Αδριατικής- Ιονίου (κατ’ αναλογία του δικτύου πανεπιστημίων της περιοχής) ώστε να υπάρχει η δυνατότητα θεσμικής συνεργασίας με άλλα σχήματα του ευρύτερου Μεσογειακού χώρου.
