Κυρίες και κύριοι,
Συνάδελφοι, αγωνιστές της Περιφερειακής Ελλάδας,
Σας καλωσορίζω όλες και όλους στο ετήσιο τακτικό συνέδριο της Ένωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδος. Καλωσορίζω όλες και όλους εσάς, που έχετε εργαστεί σκληρά για να κάνετε πράξη τις αυτοδιοικητικές αρχές της εγγύτητας και της επικουρικότητας.
Τους αυτοδιοικητικούς όλων των παρατάξεων που μαζί καταφέραμε να υπερβούμε τα αναχώματα και τα συρματοπλέγματα, και πετύχαμε να συνθέσουμε, να λειτουργήσουμε ενωτικά μέσα από τις αντιθέσεις μας. Καταφέραμε να καλύψουμε ελλιπείς θεσμούς και να δώσουμε παλμό στην ελληνική περιφέρεια εκεί που δεν φτάνει η κεντρική εξουσία.
Το 14ο Συνέδριό μας συμπίπτει με την παγκόσμια και την ελληνική οικονομική κρίση και τη σχεδιαζόμενη Δ ιοικητική Μεταρρύθμιση, το γνωστό σε όλους μας Πρόγραμμα «Καλλικράτης, που κατέθεσε η Κυβέρνηση........
Αγαπητές φίλες και φίλοι,
Το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» δεν μπορεί παρά να έχει στόχο να ενισχύσει το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και θεσμικά και οικονομικά. Να την εναρμονίσει με τις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας των πολιτών. Να ενδυναμώσει τη συμμετοχική δημοκρατία και να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή.
Το Πρόγραμμα αυτό πρέπει να είναι μια πραγματικά, τολμηρή και φιλόδοξη μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία για την αυτοδιοίκηση και για την ενδυνάμωση των περιφερειακών θεσμών και της περιφερειακής δημοκρατίας.
Εμείς, στην Ένωση Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδος και όλα τα στελέχη του δεύτερου βαθμού αυτοδιοίκησης, νιώθουμε περήφανοι γιατί για ακόμη μια φορά αποδειχθήκαμε πρωτοπόροι.
Εγκαίρως, και πριν αναληφθούν οι σχετικές πρωτοβουλίες, αναθέσαμε στο Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης τη μελέτη αυτού του μεγάλου θέματος. Και καταθέσαμε τις θέσεις μας.
Αγαπητές φίλες και φίλοι,
Προτού σας εκφράσω τις απόψεις και τις θέσεις μας, ως Πρόεδρος της Ένωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδος, για το Πρόγραμμα «Καλλικράτης», επιτρέψτε μου να κάνω μια σύντομη αναφορά στον ιστορικό θεσμό της Νομαρχίας. Τον θεσμό που έκανε σημαία του τον διαχρονικό ελληνικό κοινοτισμό, τις αρχές της αυτοδιοίκησης και της περιφερειακής δημοκρατίας. Ένα θεσμό που έχει αποδώσει ένα μεγάλο-πλούσιο έργο. Ένα έργο το οποίο θα ήταν ακόμη μεγαλύτερο εάν είχε στηριχθεί με περισσότερες αρμοδιότητες και πόρους.
Η Νομαρχία είναι ένας θεσμός, βαθιά ριζωμένος στη συνείδηση του πολίτη και αποτελεί σημείο αναφοράς και προώθησης των ζητημάτων της καθημερινότητάς του, ως διοικητική δομή. Μόνο και μόνο αυτό, μας υποχρεώνει να στηριχθούμε πάνω σε αυτό το στέρεο θεμέλιο, για να «οικοδομήσουμε» το νέο Παρθενώνα της Αυτοδιοίκησης. Δηλαδή την ισχυρή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση.
Σήμερα, βρισκόμαστε στο κατώφλι μεγάλων αλλαγών στον αυτοδιοικητικό χάρτη της χώρας. Σαφώς επικροτούμε την έναρξη νομοθετικής πρωτοβουλίας για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση στη χώρα μας. Αυτό αποτελεί άλλωστε πάγια θέση των συνεδρίων μας. Η Διοικητική Μεταρρύθμιση, δίχως άλλο, αποτελεί αίτημα ετών για την Περιφερειακή Ελλάδα, για τους πολίτες, για τους ταγούς της αυτοδιοίκησης. Όμως οφείλει να λειτουργεί ως συνέχεια των θεσμών, και επομένως μόνο υπό αυτή την έννοια, μπορούμε να εξασφαλίσουμε την επιτυχία της.
Στο 12ο και 13ο ,Τακτικά Συνέδριά μας, στη Δράμα και τη Θεσσαλονίκη αντίστοιχα, αλλά και στο έκτακτο συνέδριο του Μαΐου του 2008 στην Αθήνα, η ‘Ένωση Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδος, διεξήγαγε ένα ανοικτό διάλογο μεταξύ των ανθρώπων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Με σαφή κεντρικό στόχο- τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης πρότασης σχετικά με τη νέα διοικητική δομή του Κράτους και τη θέση της δευτεροβάθμιας Αυτοδιοίκησης στο νέο τοπίο.
Εκθέσαμε εκτενώς τις απόψεις, τις προτάσεις και τις τοποθετήσεις μας για την αναγκαιότητα του εγχειρήματος. Οι αποφάσεις μας αυτές αποτελούν κατά την άποψή μας, τον κεντρικό πυρήνα της Διοικητικής Μεταρρύθμισης που οραματιστήκαμε, και στις οποίες παραμένουμε προσηλωμένοι. Υπενθυμίζω δε, ότι με αυτές έχει συμφωνήσει η συντριπτική πλειοψηφία των συναδέλφων στα συνέδρια.
Το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» είναι μια γενική πρόταση για τη Μεταρρύθμιση που κινείται στη σωστή καταρχήν κατεύθυνση. Συμφωνούμε με την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, τα άμεσα εκλεγμένα όργανα, τον αιρετό Περιφερειάρχη και το Περιφερειακό Συμβούλιο, με ρόλο και λόγο προγραμματικό και αναπτυξιακό. Το Πρόγραμμα έχει όμως πολλές ελλείψεις. Υπάρχουν σημεία που χρειάζονται διευκρινήσεις και αποσαφηνίσεις. Δεν πρόκειται για λεπτομέρειες αλλά για ουσία. Ουσία που θα κρίνει την πορεία του θεσμού, ουσία που μας υποχρεώνει να παραμείνουμε αδιαπραγμάτευτοι σε θέσεις που μέσα από τα συνέδριά μας έχου με διαμορφώσει.
Οι ελλείψεις του σχεδίου πρέπει άμεσα να διευθετηθούν με ιδιαίτερη προσοχή και χωρίς εκπτώσεις, παραλείψεις και ασάφειες που θα δημιουργήσουν πρόβλημα στο αποτέλεσμα και θα κοστίσουν στο μέλλον. Δεν υπάρχουν περιθώρια για προχειρότητες και πρακτικές του τύπου «βλέποντας και κάνοντας». Υπάρχουν σημεία τα οποία χρειάζεται άμεσα να φωτιστούν ώστε να μπορέσουμε να «οπλίσουμε» και να στηρίξουμε το εγχείρημα. Η Αυτοδιοίκηση και οι περιφερειακοί θεσμοί δεν αντέχουν, σ’ αυτή την κρίσιμη στιγμή, να υποστούν έναν ακόμα μεταρρυθμιστικό πειραματισμό!
Το λέμε αυτό διότι οι θέσεις μας είναι ξεκάθαρες. Απορρέουν από τις επιστημονικές αναλύσεις και εμπειρίες μας. Το σχέδιο «Καλλικράτης», όπως κατατέθηκε, αδυνατεί να καλύψει όλα τα σημεία που απαιτούνται για να διασφαλίσει την επιτυχή δομή, εφαρμογή και λειτουργία του εγχειρήματος. Δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να συναινέσουμε σε ένα ημιτελές σχέδιο. Τη Διοικητική Μεταρρύθμιση εμείς οι Αυτοδιοικητικοί την οραματιζόμαστε και την παλεύουμε χρόνια, και προσβλέπουμε σε υψηλούς στόχους και χειροπιαστά αποτελέσματα.
Το νέο αυτό ξεκίνημα μπορεί και πρέπει να αποτελέσει μια μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα και για τους πολίτες. Περιθώρια για λάθη, παλινδρομήσεις και καθυστερήσεις δεν υπάρχουν.
Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε με τον Υπουργό κ. Ραγκούση και να του εκθέσουμε τις θέσεις και τους προβληματισμούς μας αναφορικά με το πρόγραμμα «Καλλικράτης». Εκφράσαμε τη συμφωνία μας μεν ως προς την αρχή … αλλά όσον αφορά στη διοικητική μεταρρύθμιση αλλά ταυτόχρονα θέσαμε συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όρους και προδιαγραφές βάσει της αυτοδιοικητικής μας πορείας και πείρας και των μέχρι τώρα αποφάσεών μας.
Για εμάς τα όρια αυτά αποτελούν κόκκινη γραμμή. Η μη ενσωμάτωση των θέσεων αυτών στο τελικό νομοσχέδιο για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση θα καταδικάσει το εγχείρημα σε αποτυχία. Και αυτό θα είνα ι πραγματικά ολέθριο. Εμείς σε αυτό δεν θα γίνουμε συνένοχοι!
Ακόμα θα προκαλέσει ένα αγεφύρωτο ρήγμα στις σχέσεις κεντρικής εξουσίας και αυτοδιοίκησης και θα σημάνει από την πλευρά μας ΜΠΛΟΚΟ ΣΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ!
Πρέπει ακόμα να τονίσουμε, και θέλω να ξεκινήσω με αυτό, ότι υπάρχουν συγκεκριμένα μείζονος σημασίας ζητήματα και εκκρεμότητες για τη λειτουργία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Εκκρεμότητες που δεν πρέπει να μείνουν ως «προίκα οφειλών» στο νέο θεσμό. Εκκρεμότητες που δεν πρέπει να αφήσουμε να οδηγήσουν σε αδράνεια και απαξίωση τον ιστορικό μας θεσμό. Άλλωστε, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός είχε τονίσει στο συνέδριο της ΚΕΔΚΕ το 2008 «την αναγκαία και επιτακτική χρηματοδότηση της Αυτοδιοίκησης με τη διεύρυνση των κεντρικών αυτοτελών πόρων, την απόδοση των παρακρατηθέντων τόσο των προηγούμενων ετών όσο και του τρέχοντος έτους». Αυτές είναι αυτολεξεί οι προεκλογικές δεσμεύσεις της Κυβέρνησης και αυτές ζητάμε να κάνει πράξη.
Αναφέρομαι στη μείωση των Κεντρικών Αυτοτελών πόρων του 2009 κατά 15, 55% και του 2010 κατά 15,25%. Διεκδικούμε όσα το Κράτος μας οφείλει.
- Είναι γνωστό ότι η καταβολή των ΚΑΠ το 2009 υστερεί κατά 62,6 εκατομμύρια ευρώ. Επίσης, στον προϋπολογισμό του 2010 περιλαμβάνονται 76,1 εκατομμύρια ευρώ λιγότερα σε σχέση με τα συμφωνημένα, ήτοι μείωση 15, 25%. Διεκδικούμε το ακέραιο ποσό των 140 εκατομμυρίων ευρώ για τις δύο αυτές χρονιές.
- Είναι ανάγκη να εξοφληθούν οι οφειλές για μεταφορές μαθητών με τη λήξη της παρούσας σχολικής περιόδου. Δεν μπορούμε να προβαίνουμε σε νέες δομές, με οφειλές από τις προηγούμενες.
- Διεκδικούμε το ποσό των 120 εκ. ευρώ ετησίως για τη συντήρηση των οδικών δικτύων, ευθύνης του δευτέρου βαθμού Αυτοδιοίκησης. Δυστυχώς, για το 2009 μας δόθηκαν μόνο 20 εκ. ευρώ και στον προϋπολογισμό του 2010 ουδέν ποσό προβλέπεται για το σκοπό αυτό, ακολουθώντας τη λογική που «φορτώνει» τις Ν.Α. με αρμοδιότητες δίχως να τις εφοδιάζει μ ε τους απαραίτητους πόρους για να φέρουν εις πέρας το έργο τους.
- Διεκδικούμε την πρόβλεψη ικανής χρηματοδότησης και ενός αποτελεσματικού μηχανισμού ταχείας και συντονισμένης αντίδρασης σε περίπτωση φυσικών καταστροφών. Οι Ν.Α. έχουν την ευθύνη υλοποίησης του σχεδιασμού αποκατάστασης. Διαθέτουν όμως πεπερασμένα μέσα και δυνατότητες. Πρέπει να διασφαλιστεί άμεσα η συντονισμένη εφαρμογή ενός κοινού συστήματος έγκαιρης κινητοποίησης και ουσιαστικής αρωγής προς τους πληττομένους και αποκατάστασης κυρίως των ζημιών που προκαλούνται, για την εύρυθμη λειτουργία των τοπικών κοινωνιών. Γι’αυτό απαιτείται άμεση δημιουργία και λειτουργία του αποθεματικού των ΚΑΠ για αυτόν τον σκοπό. Αυτήν την στιγμή υπάρχουν ήδη στα γραφεία των Υπουργείων, στα γραφεία σας, αιτήματα για καταστροφές και ζημιές που έχουν ήδη συμβεί και υπερβαίνουν τα 100 εκατομμύρια.
- Είναι ανάγκη να καλυφθούν άμεσα οι κενές οργανικές θέσεις των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων με εξειδικευμένο σ τελεχιακό δυναμικό για την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη και τη λειτουργία του θεσμού σήμερα. Αλλά κυρίως για την επιτυχία του θεσμού της περιφερειακής αυτοδιοίκησης ΑΥΡΙΟ!
Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι οι εκκρεμότητες και οι οφειλές πάσης φύσεως πρέπει να καλυφθούν το ταχύτερο δυνατό για να μπορέσει η Διοικητική Μεταρρύθμιση να χτιστεί σε γερά θεμέλια και να αντέξει το μεγάλο βάρος που επωμίζεται με την εξέλιξή της. Η νέα αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης δεν χρειάζεται αναπαλαίωση, αλλά χτίσιμο, σε γερές βάσεις, από την αρχή. Και χωρίς χρωστούμενα.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Έρχομαι και στο προκείμενο. Στις σημαντικές ελλείψεις του σχεδίου «Καλλικράτης». Στα σημεία εκείνα τα οποία για εμάς αποτελούν όρους απαράβατους, ΚΟΚΚΙΝΗ ΓΡΑΜΜΗ, ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε στη συνδιαμόρφωση του «Καλλικράτη» όπως μας πρότεινε ο Υπουργός κ. Ραγκούσης.
- Σε κάθε ευκαιρία μέχρι τώρα έχουμε εκφράσει τις ανησυχίες μ ας, ότι το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» εξαντλείται στη νέα αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Δεν αγγίζει –ούτε καν προσεγγίζει- το Κεντρικό Κράτος το οποίο παραμένει υπερσυγκεντρωτικό, με απηρχαιωμένες και γραφειοκρατικές δομές, με ανέπαφο το σύστημα εξουσιών και αρμοδιοτήτων του.
Από την πλευρά μας ως ΕΝΑΕ, ως πρωταρχική προϋπόθεση έχουμε τονίσει την αναγκαιότητα συνολικής μεταρρύθμισης, μιας μεταρρύθμισης που θα ξεκινάει από την κεντρική εξουσία, την κεντρική Δημόσια Διοίκηση. Μια μεταρρύθμιση που θα αγκαλιάζει όλη τη χώρα με νέες αυτοδιοικητικές δομές για να μπορέσει να διαμορφώσει καλύτερες προοπτικές για την περιφερειακή ανάπτυξη και την πρόοδο του τόπου και του λαού. Ο όρος «Διοικητική Μεταρρύθμιση» οφείλει να αναφέρεται στη ριζική αλλαγή των δομών του Κράτους πρώτα απ’ όλα. Συγχρόνως στην αναδιάταξη της Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού. Κατά την άποψή μας, ο όρος Διοικητική Μεταρρύθμιση σημαίνει πλήρη ανατροπή της κατεστημένης δομής, με ριζικό και δημοκρατικό μετασχηματισμό, που αφορά όλο το Κράτος.
- Θέλουμε να δώσουμε έμφαση, με όλες μας τις δυνάμεις, στην απουσία έστω και αναφοράς στην απολύτως επιβεβλημένη φορολογική μεταρρύθμιση. Είναι απαρέγκλιτος όρος για τη νέα αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης. Για να μπορέσει ο «Καλλικράτης» να «οικοδομήσει», ο νέος θεσμός επιβάλλεται να συνοδεύεται από πόρους. Χωρίς όμως να βάζει καινούριους φόρους στο λαό, αλλά αναδιανέμοντας τα φορολογικά έσοδα υπέρ των αυτοδιοικητικών θεσμών. Να κατοχυρώνεται έτσι η οικονομική αυτοτέλεια και αυτοδυναμία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπως ο συνταγματικός χάρτης της χώρας επιτάσσει.
- Αναδείξαμε την ανάγκη ύπαρξης συγκεκριμένου κώδικα που θα διέπει τη λειτουργία των οργάνων του νέου θεσμού και θα προσδιορίζει και θα οριοθετεί τις αρμοδιότητές τους. Άλλωστε η εμπειρία της μετάβασης στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση επιβεβαιώνει την αναγκαιότητά του.
- Επίσης ζητήσαμε να προσδιοριστεί εξαρχής η φιλοσοφία ύπαρξης των Γενικών Διοικήσεων. Οι Γενικές Διοικήσεις σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να προσδιορίζουν αποκεντρωμένες κρατικές οντότητες χωρίς καθορισμένο εξαρχής σαφή ρόλο και συγκεκριμένες αρμοδιότητες. Η αναφορά στο κείμενο διαβούλευσης, των περισσοτέρων από αυτές ως αρμοδιοτήτων τόσο των Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων όσο και των Δήμων εύλογα μας δημιουργεί την υπόνοια ότι υποκρύπτονται σκοπιμότητες.
- Ακόμα, ζητήσαμε να υπάρξουν κανονισμοί λειτουργίας συλλογικών οργάνων, καθώς επίσης και οργανισμός εσωτερικής οργάνωσης και λειτουργίας της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.
Πιστεύουμε στη διαφάνεια. Πιστεύουμε στη λειτουργικότητα-δημοκρατικότητα, συμμετοχή και συλλογικότητα των θεσμών. Επιβάλλεται να υπάρχουν αυτές οι δομές. Όμως είμαστε υποχρεωμένοι να παίρνουμε και γρήγορες αποφάσεις. Επιδιώκουμε την αποτελεσματικότητα. Πολύ φοβόμαστε ότι τα πολλά μονοπρόσωπα και συλλογικά όργανα πολλ ές φορές θα δημιουργήσουν εσωστρέφεια, με κίνδυνο να γίνει το σύστημα «αυτιστικό». Πρέπει από την αρχή να προσέξουμε το χτίσιμο του νέου θεσμού. Για να μη δημιουργηθούν προβλήματα, που θα θέτουν στο επίκεντρο την εσωτερική λειτουργία του ίδιου του συστήματος, αντί για τον πολίτη!
- Δώσαμε έμφαση στην πρωτοφανή έλλειψη για ένα τόσο φιλόδοξο σχέδιο, σε μέγεθος και δυσκολία- στην απουσία Επιχειρησιακού Σχεδίου Εφαρμογής. Τα ζητήματα των υποδομών, της στελέχωσης, και της λειτουργίας της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης στην κρίσιμη περίοδο της εκκίνησης δεν φαίνεται να αντιμετωπίζονται. Εάν δεν υπάρξει πρόβλεψη επιχειρησιακού σχεδίου ο νέος θεσμός κινδυνεύει να μείνει επί μακρόν ανενεργός, στα χαρτιά. Με ανυπολόγιστες αρνητικές ενέργειες.
Θεωρούμε ότι το κεφάλαιο του στελεχιακού δυναμικού στο δεύτερο βαθμό της Αυτοδιοίκησης είναι κρίσιμος όρος για την επιτυχία του εγχειρήματος. Γι’ αυτό το λόγο πρέπει οι Π.Α. να στελεχωθούν με εξειδικευμένο π ροσωπικό, το οποίο θα λειτουργεί με την ύπαρξη Κώδικα Υπαλλήλων ΟΤΑ, εξέλιξης και μισθολογίου, που θα καθορίζει τις διαδικασίες υπό τις οποίες θα λειτουργούν οι υπάλληλοι.
Είναι αδήριτη ανάγκη να υπάρξει ξεκάθαρο θεσμικό πλαίσιο που θα πληροφορεί και θα κατοχυρώνει πλήρως τους υπαλλήλους που θα πλαισιώσουν το θεσμό, στην έναρξη της εφαρμογής του και θα είναι ελκυστικό σε στελέχη υψηλών προσόντων.
Στο πλαίσιο αυτό, θεωρούμε ότι απαιτείται πλήρης καταγραφή του υπάρχοντος υπηρετούντος ανθρωπίνου δυναμικού ανά ειδικότητα, στις Νομαρχίες και στις Περιφέρειες. Η δημιουργία αυτής της χάρτας ανθρωπίνου δυναμικού θα λειτουργήσει ευεργετικά για την οργανωτική προετοιμασία του όλου εγχειρήματος. Θα αποτελέσει ανεκτίμητη χείρα βοηθείας για να γνωρίζουμε τις ανάγκες λειτουργίας των νέων περιφερειακών αυτοδιοικητικών μονάδων.
- Αναφερθήκαμε εκτενώς στο Δημοκρατικό προγραμματισμό και στον αναπτυξιακό ρόλο της Περιφέρειας. Η περιφερειακή ανάπτυξη πρέπει ν α περάσει στα χέρια της αιρετής Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης. Είναι ανάγκη να υπερβούμε τις λογικές που θέλουν την περιφερειακή ανάπτυξη να σχεδιάζεται και να προγραμματίζεται από τα κεντρικά υπουργεία και να υλοποιείται μέσω της κρατικής Περιφέρειας, χωρίς καμία ουσιαστική συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης. Καλούμαστε να υπερασπιστούμε τον αναπτυξιακό χαρακτήρα της αιρετής περιφέρειας. Παράλληλα είναι αναγκαίο να προβλέψουμε τη δημιουργία ταμείου σύγκλισης για άμβλυνση πιθανών τοπικών ανισοτήτων.
Ο χαρακτήρας άλλωστε του νέου αυτοδιοικητικού θεσμού, που θα έχει ισχυρότατη δημοκρατική νομιμοποιητική βάση, της αιρετής Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, είναι κατεξοχήν υπερτοπικός, προγραμματικός, αναπτυξιακός. Η μεταρρύθμιση αυτή οφείλει να αποτελεί κατ’ ουσία την πεμπτουσία της μετεξέλιξης της δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης από τη νομαρχία στην περιφέρεια. Συνιστά μια μορφή εκδημοκρατικοποίησης του αναπτυξιακού σχεδιασμού κάθε περιοχής της χώρας μας. Οι πολίτες γίνονται κ οινωνοί της ανάπτυξης στον τόπο τους, μπορούν να συμμετέχουν στη διαβούλευση μέσω και του διαδικτύου ακόμα, να προτείνουν, να προκρίνουν, να συναποφασίζουν. Αυτή τη Μεταρρύθμιση θέλουμε. Αυτή την ουσιαστική Μεταρρύθμιση έχει ο τόπος ανάγκη.
- Υπογραμμίσαμε ότι δεν υπάρχει πρόβλεψη για περιφερειακές υπηρεσίες για την απασχόληση και την ανεργία. Καθώς επίσης δεν γίνεται αναφορά στα μεγάλα ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος και στα ζητήματα προνοιακής πολιτικής που έχουν να κάνουν με ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, με τη μετανάστευση, με τη φτώχεια.
- Αναφερθήκαμε στις αδιευκρίνιστες προθέσεις της Κυβέρνησης αναφορικά με το χωροταξικό σχεδιασμό, και ιδιαίτερα εκείνο των μητροπολιτικών κέντρων. Το κείμενο που δόθηκε στη δημοσιότητα, αφιερώνει στην Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση μόνο μιάμιση γραμμή από το σύνολο των 50 σελίδων του. Για εμάς, και αυτό το έχουμε επανειλημμένως τονίσει, η μητροπολιτική αυτοδιοίκηση για τα ελληνικά δεδομένα, δηλαδή για τα 2 μεγάλα κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, θα πρέπει να μελετηθεί με μεγάλη προσοχή και περίσκεψη.
- Φίλες και φίλοι,
Η διοικητική μεταρρύθμιση είναι μια υπόθεση που αφορά κάθε Έλληνα πολίτη, όπου και αν κατοικεί. Αφορά τον κάτοικο της μεγαλούπολης, όσο και τον κάτοικο του ορεινού χωριού ή του απομακρυσμένου νησιού. Για αυτό η χωροταξική διαμόρφωση της διοικητικής μεταρρύθμισης θα πρέπει να γίνει με όρους και αρχές, με διαδικασίες ξεκάθαρες και διαφανείς, ιδιαίτερα αντικειμενικές. Όχι κοπτική και ραπτική με έγχρωμα γυαλιά. Είναι όρος απαραίτητος και ανάγκη για την επιτυχία του εγχειρήματος. Οι εδαφικές διοικητικές διαιρέσεις και οι φορείς δεν είναι μνημείο, είναι εργαλείο. Και χρειαζόμαστε σύγχρονα εργαλεία. Νέες αυτοδιοικητικές μονάδες που να μπορέσουν να νομιμοποιηθούν στη συνείδηση των πολιτών για να ανταπεξέλθουν στον απαιτητικό ρόλο τους.
- Δώσαμε έμφαση στο γεγονός ότι στο σχέδιο απουσιάζει κάθε αναφορά στην καταστατική θέση των αιρετ ών της Αυτοδιοίκησης, ώστε να διασφαλίζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις τους. Είναι προφανές ότι πρέπει να υπάρχει ξεκάθαρο πλαίσιο για τους ανθρώπους που θα κληθούν να δώσουν πνοή, να ενσαρκώσουν διαχρονικά το νέο θεσμό.
- Τονίσαμε τις σοβαρότατες αμφιβολίες που ανακύπτουν και ως προς το εύρος και την οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων που θα αναλάβουν οι Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις.
Είναι ξεκάθαρο ότι ο ρόλος του κράτους πρέπει να είναι καθαρά επιτελικός. Είναι εξίσου σαφές και αποδεικνύεται από το κείμενο νομοθετικής πρωτοβουλίας, ότι μικρό μόνο μέρος των αρμοδιοτήτων που ασκεί σήμερα η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση θα περιέλθει στο νέο θεσμό. Οι σημαντικότερες εξ αυτών μαζί με το στελεχιακό δυναμικό και τους πόρους τους, όπως ρητά αναφέρεται, θα οδεύσουν προς τους ισχυρούς Δήμους.
Η ανάληψη, από τους ισχυρούς δήμους, των νέων αρμοδιοτήτων, μαζί με τους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους που προέρχονται από την «καταργούμενη» Νομ αρχιακή Αυτοδιοίκηση, θα οδεύσει σε πλήρη κατάργηση της Νομαρχίας ως πολιτικού και διοικητικού κέντρου, αλλά και ως κέντρου εξυπηρέτησης του πολίτη. Η καταργούμενη Νομαρχία δεν θα στερείται απλώς «πολιτικής υπόστασης» αλλά θα παύσει να διαθέτει και «διοικητική υπόσταση». Διαφωνούμε κάθετα με αυτό. Είμαστε υπέρ ενός διοικητικού κέντρου υψηλών προδιαγραφών στο επίπεδο της Νομαρχίας. Φυσικά κάτω από την ευθύνη της Π.Α.
Καμία δε από τις αφαιρεθείσες από τις Ν.Α. κατά καιρούς αρμοδιότητες δεν επιστρέφει στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Η θέση μας έχει ως εξής: Στο νέο Διοικητικό σχήμα πρέπει να επανακαθοριστεί το σύνολο των αρμοδιοτήτων, το εύρος και η οριοθέτησή τους, μεταξύ των επιπέδων Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, και προς τα πάνω και προς τα κάτω. Πρέπει πάση θυσία να αποφύγουμε αλληλοεπικαλύψεις μεταξύ των βαθμών αυτοδιοίκησης. Αρνούμεθα την κατάργηση της Νομαρχίας ως διοικητικού κέντρου, αρνούμεθα την «απογύμνωσή» της, ως διοικ ητικής δομής και κέντρου εξυπηρέτησης του πολίτη.
Οι Νομαρχίες βεβαίως, το είπαμε και στην αρχή της ομιλίας, έχουν ακόμη τρέχον έργο σημαντικό μπροστά τους. Η πολιτεία οφείλει να υποστηρίξει τον ιστορικό αυτό θεσμό για να συνεχίσει να εργάζεται στο κρίσιμο αυτό διάστημα προς όφελος του πολίτη. Η μετάβαση από τη μια δομή στην άλλη δεν μπορεί να αφεθεί στον αέρα.
Κυρίες και κύριοι,
Έχουμε δουλέψει σκληρά για τη Μεταρρύθμιση αυτή. Στα συνέδριά μας και σε συνεργασία με το ΙΤΑ ετοιμάσαμε μια σειρά άκρως εφαρμόσιμων και λειτουργικών προτάσεων. Προσδοκούμε να βρούμε ένα κοινό βηματισμό ώστε να μην μπούμε σε έναν αυτοτροφοδοτούμενο «φαύλο κύκλο» επιφανειακών και αναποτελεσματικών συζητήσεων. Ξεκάθαρα επιδιώκουμε στην επιτυχία του εγχειρήματος. Η Μεταρρύθμιση είναι όραμα της ίδιας της Αυτοδιοίκησης και των ανθρώπων της. Εάν η Κυβέρνηση δεν κατανοήσει τα αιτήματά μας και δεν ανταποκριθεί ως οφείλει, με λύπη μας το λέμε, θα αναγκαστ ούμε να βρεθούμε εκτός διαλόγου. Για εμάς τους Αυτοδιοικητικούς η περίπτωση άρνησης, από την πλευρά της Κυβέρνησης, να συμπεριλάβει τους αδιαπραγμάτευτους αναγκαίους όρους, στο τελικό της κείμενο για τον «Καλλικράτη», ένα πράγμα μπορεί να σημαίνει: ΜΠΛΟΚΟ ΣΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ!
Δεν πρέπει να αρκεστούμε, και δε θα το κάνουμε, σε ένα ευχολόγιο καλών προθέσεων από την Κυβέρνηση. Πρέπει άμεσα να εξασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα του εγχειρήματος. Δεν ωφελεί κανέναν αντί για Νομάρχες- επαίτες να έχουμε Περιφερειάρχες- επαίτες. Όπως πολύ εύστοχα είπε μια αγγλίδα πολιτικός, «κανείς δε θα θυμόταν τον καλό Σαμαρείτη αν είχε μόνο καλές προθέσεις. Είχε επίσης και λεφτά.»
Το ζητούμενό μας είναι να αποφύγουμε τραγικά λάθη που το κόστος τους θα πληρώνουμε εσαεί. Έως ότου φωτιστούν τα σημεία που θέσαμε, από την πλευρά μας κρατάμε μια προσέγγιση επιφυλακτικής αναμονής. Δεν επιδιώκουμε σε καμιά περίπτωση να διαμορφώσουμε όρους αντιλόγου ή αντιπολιτευτικής πλατφόρμας, όχι, σε καμιά περίπτωση. Επιδιώκουμε αντίθετα να συμβάλουμε με τη θέση μας αυτή. Θεωρούμε ευθύνη και χρέος μας, να διασφαλίσουμε την επιτυχία του νέου θεσμού.
Όμως σε καμιά περίπτωση δεν θα συναινέσουμε, Δεν μπορούμε να συναινέσουμε σε ένα ασαφές σχέδιο, σε μια μεταρρύθμιση- απορρύθμιση που απλώς θα οδηγήσει σε νέες δομές, δίχως να φέρει ουσιαστικές αλλαγές στη σχέση κεντρικής διοίκησης- αυτοδιοίκησης- πολίτη. Αντιλαμβανόμαστε ότι έχουμε χρέος και ευθύνη απέναντι στους πολίτες. Η νέα διοικητική μεταρρύθμιση είναι μια μεγάλη ευκαιρία για όλους, για τον τόπο και τους συμπολίτες μας. Διεκδικούμε την ενδυνάμωση της Περιφερειακής Δημοκρατίας με τη μετεξέλιξή μας. Όχι με την κατάργηση μας, όπως δυστυχώς κάποιοι θέλουν να αντιλαμβάνονται και προβάλλουν. Με την ισχυροποίηση του Β’ βαθμού Αυτοδιοίκησης, σε ένα νέο θεσμό, ικανό να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Σας καλώ ετούτη την ιστορική στιγμή ή για τον τόπο να αξιοποιήσουμε μαζί τη μεγάλη ευκαιρία που δίνεται στη χώρα. Δύσκολο το εγχείρημα, αλλά και η πρόκληση μεγάλη. Το θέμα της μεταρρύθμισης τεράστιο. Η υπόθεση εθνική. Γι’ αυτό και πρέπει να παραμείνουμε αδιαπραγμάτευτοι στις θέσεις μας ώστε να διασφαλίσουμε την επιτυχή πορεία του. Δεν υπάρχει ούτε χώρος ούτε χρόνος για μισόλογα. Βρισκόμαστε άλλωστε μπροστά σε μεγάλες προκλήσεις που απαιτούν τη μέγιστη συμφωνία μας και την έμπρακτη ενότητά μας. Το επόμενο χρονικό διάστημα θα κρίνει τη μάχη για την κατοχύρωση της ισότιμης θέσεις της Αυτοδιοίκησης στο πολιτικό και διοικητικό σύστημα της χώρας. Οι προοπτικές που ανοίγονται μπροστά μας για την κοινωνία, για την Ελλάδα, είναι μεγάλες. Όμως με τις σοβαρές προϋποθέσεις που βάλαμε..καθαρές κουβέντες! Στο χέρι μας είναι να κάνουμε το όραμα για ισχυρή Αυτοδιοίκηση απτή πραγματικότητα!
Μακριά από μικροπολιτικές σκοπιμότητες, το σχέδιο «Καλλικράτης» μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία να αναδιατ αχθεί η πολιτική σκακιέρα. Ελπίζουμε ότι η Διοικητική Μεταρρύθμιση και το όραμά μας δε θα «σκαλώσουν» σε δηλώσεις όπως αυτή που θα σας διαβάσω αμέσως και προέρχεται από τα χείλη υψηλόβαθμου μέλους της Κυβέρνησης στο ραδιοφωνικό σταθμό ΑΘΗΝΑ 9,84: «Δεν μπορούμε σε καμιά περίπτωση να αποδεχθούμε υπερσυγκέντρωση εξουσιών στο επίπεδο των περιφερειαρχών, πολύ περισσότερο όταν θα προικοδοτηθούν με αρμοδιότητες σημαντικές, αλλά και με σημαντικούς πόρους».
Φίλες και φίλοι,
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Θέλω τελειώνοντας να ευχηθώ καλή επιτυχία στο συνέδριό μας.
Θέλω να ευχηθώ καλή επιτυχία σε όλους τους αγορητές και εύχομαι να έχουμε, μια πραγματικά εποικοδομητική και αποδοτική, μια χρήσιμη συζήτηση.
Μια συζήτηση που πραγματικά θα ανοίξει νέους δρόμους για την Περιφέρεια, για την Ελλάδα μας, για όλους τους Έλληνες.
Από την πλευρά μας, νιώθουμε υπερήφανοι που στηρίζουμε αυτόν τον εθνικό στόχο.
Αγαπητοί συνάδελφοι επιθυμώ από την καρδιά μου να σας συγχαρώ και να σας επαινέσω για την υπευθυνότητα που επιδεικνύετε την περίοδο αυτή του προβληματισμού και των αποφάσεων. Πράγματι η συναινετική και ενωτική διάθεση αλλά και η σθεναρή και ξεκάθαρη στάση προσφέρει τεράστιες υπηρεσίες στην υπόθεση μας.
Εμείς, υπηρετώντας για ακόμη μια φορά τον τόπο και την αυτοδιοίκηση, δεν φιλοδοξούμε την αυτοκατάργησή μας!
Όχι! Αντίθετα, φιλοδοξούμε να συμβάλλουμε στην ισχυροποίηση των αυτοδιοικητικών θεσμών.
Κατηγορηματικά δε δηλώνουμε… ότι το Συνέδριό μας θα παραμείνει ανοιχτό! Δεν κλείνει εδώ! Σε μια ανοικτή - συνεχή διαδικασία. Μέχρι την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, μέχρι την τελική διαμόρφωση του Προγράμματος «Καλλικράτης»!
Αυτός είναι ο δικός μας αγωνιστικός τρόπος για να στηρίξουμε την τοπική και περιφερειακή χειραφέτηση της Αυτοδιοίκησης! Είμαστε ανυποχώρητοι στον αγώνα μας με μια υπεύθυνη, δυναμική, αγωνιστική παρουσία!
Σας ευχαριστώ.
