Το ΤΕΕ τάσσεται αναφανδόν υπέρ της εφαρμογής μέτρων και διαδικασιών που διασφαλίζουν τη διαφάνεια στη λειτουργία όλων των τομέων δράσης του δημόσιου τομέα, διευρύνουν τη Δημοκρατία και διευκολύνουν όλους τους πολίτες στις καθημερινές συναλλαγές με τις δημόσιες υπηρεσίες.
Αυτά, μεταξύ άλλων, αναφέρονται σε κείμενο που στάλθηκε στον............
Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, τον Πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου, τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης και Πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας Αντώνη Σαμαρά, τη Γενική Γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα, τον Πρόεδρο του ΛΑΟΣ Γεώργιο Καρατζαφέρη, και τον Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ και Πρόεδρο του Συνασπισμού Αλέξη Τσίπρα.
Θυμίζουμε ότι στο σχετικά πρόσφατο, αλλά και απώτερο παρελθόν, επανειλημμένα και εγγράφως – με διάφορες αφορμές – το ΤΕΕ έχει επισημάνει τον χαμηλό βαθμό διαφάνειας και αξιοκρατίας στη δημόσια διοίκηση.
Λίγες ημέρες πριν από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές, σε υπόμνημα το οποίο παρέδωσε σε όλα τα κόμματα, μεταξύ άλλων, το ΤΕΕ τόνισε ότι «έχουμε ανάγκη από το “βάθεμα και το πλάτεμα” της δημοκρατίας και αυτό θα επιτευχθεί εφόσον καταστήσουμε πιο έγκυρες και πλούσιες τις διαδικασίες της διαφάνειας, της αξιοκρατίας, των ελέγχων, κάτι που προαπαιτεί την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή, την παραχώρηση “εδάφους” στους φορείς οι οποίοι εκφράζουν μεγάλα τμήματα της κοινωνίας, στους φορείς οι οποίοι, διόλου τυχαία, είναι θεσμοθετημένα σύμβουλοι της Πολιτείας».
Τον περασμένο Φεβρουάριο (αλλά και το 2006) με πρωτοβουλία του οργάνωσε ημερίδες με αποκλειστικό σκοπό την διερεύνηση του «οδικού χάρτη» και των θεμελιωδών πρακτικών για τη δημιουργία και καθιέρωση υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στην Ελλάδα, με βάση τις διεθνείς πρακτικές και το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης.
Το 2008 για το ΤΕΕ ήταν χρονιά διάδοσης της ανάγκης να υπάρχουν προδιαγραφές, να εισαχθεί η τυποποίηση στα προϊόντα, να τηρούνται κανόνες υπέρ της ποιότητας του παραγόμενου έργου, να έχουν άμεση πρόσβαση στη γνώση αυτών όλοι οι ενδιαφερόμενοι. Το ΤΕΕ στη διάρκεια του έτους τυποποίησης (όπως ονόμασε το 2008), οργάνωσε σε όλη την Ελλάδα δράσεις που στρέφονταν ουσιαστικά ενάντια στην αδιαφάνεια και τη διαφθορά.
Το ΤΕΕ θεωρεί ότι είναι δυνατόν να εφαρμοστούν άμεσα μέτρα και διαδικασίες που θα διασφαλίζουν τη διαφάνεια σε μια σειρά τομείς που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τους πολίτες, φυσικά και τους διπλωματούχους μηχανικούς. Τέτοιοι είναι:
• Οι Πολεοδομικές Υπηρεσίες
• Η ανάθεση μελετών και κατασκευής δημόσιων έργων
• Οι προμήθειες και η παροχή υπηρεσιών
• Οι προσλήψεις προσωπικού
• Οι φορολογικές υπηρεσίες
Τομείς, οι οποίοι, επί σειρά ετών, αποτυπώνονται σε εκθέσεις διεθνών οργανισμών αλλά και στις ετήσιες του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, ως «θερμοκήπια» της διαφθοράς. Με έναν τρόπο, όμως, που καταδεικνύει τους τελικούς φυσικούς αυτουργούς, αποκρύπτει όμως από τη συνείδηση των πολιτών τα αίτια και τις αφετηρίες αυτών των φαινομένων.
Το ΤΕΕ θεωρεί ότι αδιαφάνεια η οποία εκτρέφει φαινόμενα διαφθοράς, υποκρύπτεται σε ένα πλήθος άλλων τομέων, πράξεων και παραλείψεων που διαμορφώνουν την καθημερινή πρακτική την οποία βιώνει ο Έλληνας πολίτης. Για παράδειγμα, κατά το ΤΕΕ, ενυπάρχει:
• Στην νομοθεσία, καθώς δεν την απλοποιούμε και δεν την κωδικοποιούμε, με συνέπεια κάθε θέμα να επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες και κάθε ερμηνεία να έχει το τίμημα της.
• Στην κύρωση από τη Βουλή σημαντικών συμβάσεων, των οποίων τα «μικρά γράμματα» δεν μπορεί να ελέγξει κανένα κόμμα και βουλευτής, στο ασφυκτικό χρονικό περιθώριο που εκάστοτε καθορίζεται ως τη συζήτησή τους.
• Στην απορρόφηση των πόρων από τα ΚΠΣ, η οποία γίνεται με μόνιμο μέλημα την μεγιστοποίηση της απορρόφησης και όχι τον τρόπο αξιοποίησης τους για μια ανατροφοδοτούμενη οικονομία.
• Στην γραφειοκρατική δομή του κράτους –ιδιαίτερα ακριβή –με πολύπλοκη διαχείριση και ορολογία μυστών, ώστε ο κάθε διαχειριστής να περνά τις επιλογές του ανέλεγκτα.
• Στην απουσία της εκ των υστέρων αξιολόγησης των προβλέψεων των προϋπολογισμών και των ΚΠΣ. Δεν αποδόθηκαν ποτέ ευθύνες, αφού ποτέ δεν καταγράφηκαν με σαφήνεια οι στόχοι τους, ώστε ο έλεγχος να είναι ευκολότερος και ο εντοπισμός φαινομένων διαφθοράς ευχερέστερος.
• Στο «άβατο», σε ορισμένες περιοχές της δημόσιας διοίκησης, δίχως κάτι τέτοιο να επιβάλλεται από οποιοδήποτε κριτήριο ή νόμο.
• Στην μόνιμη, εδώ και χρόνια, επίκληση της κακής διοίκησης, που έχει ως συνέπεια την διαρκή περαιτέρω απαξίωση και την προσφυγή σε εξωτερικούς συνεργάτες, τους οποίους συνήθως και εκ των υστέρων καταγγέλλουμε για τα συμφέροντα που εξυπηρέτησαν.
• Στη συνεχή –και ως ένα σημείο εύλογη- ανακύκλωση ως μείζονος θέματος των δημοσίων έργων τον τρόπο ανάθεσης και την, δια αυτού του τρόπου, υποβάθμιση των ουσιωδών προβλημάτων από την έλλειψη ισχυρής δημόσιας διοίκησης, ολοκληρωμένων μελετών, ουσιαστικής επίβλεψης υγειών εργασιακών σχέσεων.
• Στην καταβολή της αμοιβής του ελέγχοντος, από τον ελεγχόμενο (με νόμιμες ρυθμίσεις).
• Στην παράκαμψη, με νομιμοφάνεια, του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου στην ανάθεση σημαντικών έργων
• Στην καθιέρωση τιμολογίων για υλικά και εργασίες τα οποία ουδόλως ανταποκρίνονται στις πραγματικές τιμές της αγοράς.
• Στην στρέβλωση της έννοιας των αντικειμενικών αξιών, με αποτέλεσμα από μια μαθηματικά προσδιοριζόμενη παράμετρο, να μετατρέπονται σε εργαλείο πολιτικής σκοπιμότητας.
• Στην συστηματική αποφυγή απόδοσης ευθυνών στους υπαίτιους εργατικών ατυχημάτων.
• Στη δημιουργία συνθηκών εξοντωτικού αθέμιτου ανταγωνισμού για τους μικρομεσαίους ελεύθερους επαγγελματίες.
• Στην διατήρηση του ανορθολογισμού και των στρεβλών εκπαιδευτικών δομών της δημόσιας εκπαίδευσης.
• Στο να υπεισέρχονται συνθήκες υποκειμενικών εκτιμήσεων κατά την είσπραξη των φόρων και των πόρων των ασφαλιστικών ταμείων.
• Στη μετάλλαξη της ουσιαστικής διαβούλευσης σε εικονικό διάλογο.
Το ΤΕΕ έχει προτείνει κατά καιρούς στους αρμόδιους κυβερνητικούς παράγοντες και στη Βουλή, συγκεκριμένες τροποποιήσεις νόμων, Π.Δ., αλλά και μέτρα και διαδικασίες. Ως παράδειγμα, θυμίζουμε σήμερα, κατά συνοπτικό τρόπο, συγκεκριμένους τομείς, όπως:
Την καθιέρωση της e-Πολεοδομίας, δηλαδή το πέρασμα στην ηλεκτρονική εποχή. Τα προγράμματα και εφαρμογές που έχουν προωθηθεί με τη συνηγορία του ΤΕΕ έχουν αστοχήσει σε μεγάλο βαθμό. Η απλοποίηση και αυτοματοποίηση των διαδικασιών των Πολεοδομικών Υπηρεσιών, η κωδικοποίηση της νομοθεσίας και η δημιουργία ενός συστήματος γεωγραφικών πληροφοριών ανά ιδιοκτησία θα πρέπει να ολοκληρωθούν το συντομότερο.
Την διαφάνεια στα δημόσια έργα, με την δημοσιοποίηση όλων των προκηρύξεων μελετών και κατασκευών μέσω του διαδικτύου και την καθιέρωση «δελτίου ταυτότητας έργου» που θα είναι προσβάσιμο σε όλους τους πολίτες. Το ΤΕΕ ζητά τη σύσταση Παρατηρητηρίου για τα έργα που εκτελούνται, καθώς και την έγκαιρη δημοσιοποίηση κυλιόμενου προγράμματος μελετών που θα προκηρύσσονται ανά εξάμηνο.
Την ποιοτική και ποσοτική αναθεώρηση στόχων του ΕΣΠΑ (στρατηγικό επίπεδο) όσο και των ΕΠ (επιχειρησιακό επίπεδο –υλοποίηση), με εκτεταμένες τροποποιήσεις, συρρίκνωση των εξαιρετικά και άνευ λόγου γραφειοκρατικών διαδικασιών διαχείρισης, πλήρης ηλεκτρονική καταγραφή και παρακολούθηση των διαδικασιών.
Την αξιοκρατία στη στελέχωση των δημόσιων υπηρεσιών, με αναγνώριση του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει προς αυτή την κατεύθυνση το ΑΣΕΠ, το οποίο θα πρέπει να ενισχυθεί με το ποσοτικά και ποιοτικά αναγκαίο προσωπικό, αλλά και να διευκολυνθεί στο έργο του με σαφή κριτήρια ως προς το ρόλο και τα επαγγελματικά δικαιώματα των υποψηφίων προς πρόσληψη.
Με αυτά τα δεδομένα, το ΤΕΕ θα στηρίξει κάθε μέτρο το οποίο θα κάνει καθημερινή πρακτική τη μάχη υπέρ της διαφάνειας, κατά της διαφθοράς, που θα διευκολύνει όλους τους πολίτες και θα διευρύνει την Δημοκρατία.
