16-02-2009 -
Κατά τη διάρκεια της Συνόδου Ολομέλειας του Φεβρουαρίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπογράμμισε τις "απαράδεκτες συνθήκες" διαβίωσης των αιτούντων άσυλο και προσφύγων σε διάφορα κέντρα κράτησης που υπάρχουν σε όλη την ΕΕ. Με επικεφαλής τη γαλλίδα σοσιαλίστρια Martine Roure, τα μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών επισκέφθηκαν κατά την περίοδο 2005-2008 συνολικά 26 κέντρα σε 11 κράτη μέλη.
Στόχος τους ήταν να εξακριβωθεί το κατά πόσο τα κέντρα αυτά πληρούν ελάχιστα πρότυπα.
Κατά την περίοδο 2005-2008 οι ευρωβουλευτές επισκέφθηκαν κέντρα κράτησης προσφύγων και αιτούντων άσυλο στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία (Lampedusa), την Ισπανία (Ceuta και Melilla, Κανάριοι Νήσοι), τη Γαλλία (Παρίσι), τη Μάλτα, την Ελλάδα, το Βέλγιο, την Ολλανδία, την Πολωνία, τη Δανία και την Κύπρο.
"Διαπιστώσαμε ότι σε ορισμένα κέντρα η κατάσταση ήταν απογοητευτική ή έλειπαν οι στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής, και καταγγείλαμε την προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Ζητάμε επομένως οι διαδικασίες που θα διέπουν τους αιτούντες άσυλο να είναι σαφείς, δίκαιες, αποτελεσματικές και αναλογικές" είπε χαρακτηριστικά η Martine Roure, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών και μέλος της Σοσιαλιστικής Ομάδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Ένα ψήφισμα για το δικαίωμα αξιοπρεπούς διαβίωσης
Το σχετικό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που εγκρίθηκε στις 5 Φεβρουαρίου, αποδοκιμάζει τις ελλείψεις των κρατών μελών, ιδιαίτερα όσον αφορά τη νομική αρωγή και τις συνθήκες υποδοχής των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων. Το κείμενο τονίζει επίσης "ότι οι αρχές του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, όπως το δικαίωμα του ανθρώπου να ζει αξιοπρεπώς, η προστασία της οικογενειακής ζωής, η πρόσβαση στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής κατά της διοικητικής κράτησης, πρέπει να εφαρμόζονται σε κάθε περίπτωση".
Χωρίς ενημέρωση, εξοπλισμό, χώρο και περίθαλψη οι αιτούντες άσυλο
Οι ευρωβουλευτές διαπίστωσαν από τις επισκέψεις τους σε κράτη μέλη ότι οι συνθήκες κράτησης σε ορισμένα κέντρα ήταν "απαράδεκτες".
Συχνά τα κέντρα χαρακτηρίζονται από έλλειψη επαρκούς χώρου και απαραίτητου εξοπλισμού. Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διαπίστωσαν επίσης ότι "τα υπό διοικητική κράτηση άτομα δεν ενημερώνονται συστηματικά για τους λόγους της κράτησής τους, τα δικαιώματά τους και για την πορεία της υπόθεσής τους", ενώ συχνά δεν έχουν πρόσβαση στην απαραίτητη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη (ούτε καν εξειδικευμένες φροντίδες -ακόμη και αν πρόκειται για έγκυες ή άτομα που έχουν υποστεί βασανιστήρια). Όσον αφορά τις εγκαταστάσεις, το κοινοβουλευτικό ψήφισμα διαφωνεί με το ότι ορισμένα κέντρα κράτησης βρίσκονται σε φυλακές.
Το Κοινοβούλιο "εκφράζει τη λύπη του διότι η πρόσβαση σε δωρεάν νομική αρωγή φαίνεται να είναι ανεπαρκής για τους αιτούντες άσυλο και τους λαθρομετανάστες που τελούν υπό διοικητική κράτηση και περιορίζεται ενίοτε σε απλό κατάλογο ονομάτων δικηγόρων".
Ανεπαρκής και η εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου από τα κράτη μέλη
Οι ευρωβουλευτές εκφράζουν και τη λύπη τους για το γεγονός ότι τα κράτη μέλη προσφεύγουν όλο και περισσότερο στην κράτηση των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων. Παρατηρούν επίσης ότι η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διέπει τις συνθήκες υποδοχής των προσφύγων δεν εφαρμόζεται (επαρκώς) από όλα τα κράτη μέλη. Κατά τη γνώμη τους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να καθιερώσει, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ένα μόνιμο σύστημα επισκέψεων σε κέντρα κράτησης των κρατών μελών. Η κοινοβουλευτική επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών θα πρέπει επίσης να συνεχίσει τις επισκέψεις της για να διασφαλίσει την πλήρη συμμόρφωση των κρατών μελών με τη νομοθεσία της ΕΕ. Και φυσικά τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσφέρουν στους αιτούντες άσυλο και τους πρόσφυγες τουλάχιστον στοιχειώδεις υπηρεσίες (φαγητό, στέγη, ιατρική περίθαλψη).
Ενίσχυση της αλληλεγγύης
"Δεν μπορούμε να αφήσουμε τα κράτη μέλη που βρίσκονται στα σύνορα της Ευρώπης αντιμέτωπα με τη ροή μεταναστών· η ευθύνη είναι συλλογική" τόνισε η κα Roure. Γι'αυτό άλλωστε και η εν λόγω έκθεση δεν καταγγέλλει συγκεκριμένα κράτη μέλη αλλά παρέχει συστάσεις για όλα. Έτσι, οι ευρωβουλευτές ζητούν "από την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο να προτείνει ένα ευρωπαϊκό μέσο αλληλεγγύης με στόχο τη μείωση της επιβάρυνσης που απορρέει από το μεγάλο αριθμό προσφύγων που υποδέχονται τα κράτη μέλη που έχουν εξωτερικά σύνορα, μέσο που θα βασίζεται στην αρχή του σεβασμού της βούλησης των αιτούντων άσυλο και θα διασφαλίζει υψηλό επίπεδο προστασίας".
Το ψήφισμα επικροτεί τέλος την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής "που στοχεύει στην άρση των εμποδίων στην πρόσβαση στην αγορά εργασίας και στην εξασφάλιση πρόσβασης στην απασχόληση μετά την πάροδο έξι μηνών από την υποβολή αίτησης διεθνούς προστασίας".
