* Άρθρο του Στέφανου Σωτ. Γκίκα
Το Σαββατο-Κύριακο 27 & 28 Ιουνίου 2009, η Κέρκυρα θα αποτελέσει το επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος, αφού κορυφαίες προσωπικότητες του πλανήτη, προσωπικότητες που διαμορφώνουν τη διεθνή πολιτική ατζέντα, συνέρχονται στο νησί μας, στο πλαίσιο της Άτυπης Συνόδου του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). Υπουργοί Εξωτερικών από 56 χώρες, εκατοντάδες υψηλόβαθμοι υπηρεσιακοί παράγοντες, πάνω από 250 δημοσιογράφοι θα δώσουν το παρόν στην εξόχως σημαντική αυτή Σύνοδο, την πρώτη στο είδος της σε επίπεδο ΟΑΣΕ. Η πρωτοβουλία βεβαίως ανήκει στην Ελληνική Προεδρία του Οργανισμού για το τρέχον έτος και την Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδος κα Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία μάλιστα επέλεξε την Κέρκυρα ως τον τόπο διεξαγωγής της Συνόδου.
Ο ΟΑΣΕ ιδρύθηκε το 1975 όταν οι σχέσεις του ΝΑΤΟ με το Σύμφωνο της Βαρσοβίας ήταν ιδιαίτερα τεταμένες. Το αρχικό του όνομα ήταν Διάσκεψη για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΔΑΣΕ). Σήμερα είναι ένας Οργανισμός 56 χωρών, ο οποίος εμπνέεται από τις Αρχές της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι και αποτελεί ένα forum πολιτικού διαλόγου σε θέματα που άπτονται της διεθνούς ασφάλειας τόσο στο πολιτικοστρατιωτικό πεδίο, όσο και σε αυτά της οικονομίας, του περιβάλλοντος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται από τα συμμετέχοντα κράτη, είναι πολιτικές και όχι νομικώς δεσμευτικές, αφού ο Οργανισμός στερείται νομικής προσωπικότητας, ουδόλως μειώνεται η σημασία τους στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων και πολιτικής. Η χώρα μας, από την εποχή του Ελσίνκι μέχρι σήμερα, συμμετέχει ενεργά και ουσιαστικά στις δραστηριότητες του Οργανισμού, είτε αυτόνομα, είτε μέσω της ιδιότητάς της ως μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ας αναφέρουμε όμως ολίγα τινά για το τι πραγματεύεται ο ΟΑΣΕ. Η συνολική προσέγγιση για τα θέματα Ασφάλειας του Οργανισμού, επιχειρείται μέσω τριών «εργαλείων». Πρώτον, το «Forum για την Ασφάλεια και την Συνεργασία» που στοχεύει στην προώθηση της συνεργασίας και της διαφάνειας μεταξύ των συμμετεχόντων κρατών επί θεμάτων ελέγχου εξοπλισμών, αφοπλισμού, καθώς και εφαρμογής συμφωνημένων Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Στα μέτρα περιλαμβάνονται η ανταλλαγή και επαλήθευση πληροφοριών για τις ένοπλες δυνάμεις και τις στρατιωτικές δραστηριότητες καθώς και η εφαρμογή μηχανισμών συνεργασίας μεταξύ των συμμετεχόντων κρατών.
Δεύτερον, της «Συνθήκης για τις Συμβατικές Δυνάμεις στην Ευρώπη» (CFE) που αποτελεί ένα σύνθετο και νομικά δεσμευτικό κείμενο για την εγκαθίδρυση ισορροπίας των συμβατικών Δυνάμεων στην Ευρώπη και τρίτον, της «Συνθήκης Ανοικτών Ουρανών», η οποία περιλαμβάνει καθεστώς πτήσεων παρατήρησης από ειδικά αεροσκάφη, εφοδιασμένα με εξειδικευμένα συστήματα παρατήρησης. Η Ελλάδα είναι από τα ιδρυτικά μέλη και συμμετέχει με ειδικό αεροσκάφος στις συγκεκριμένες πτήσεις.
Η οικονομική-περιβαλλοντική διάσταση του ΟΑΣΕ, έχει αναπτυχθεί πρόσφατα και έχει ως στόχο της, να διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των χωρών σε ειδικότερα θέματα όπως η μελέτη των οικονομικών επιπτώσεων του φαινομένου της παράνομης διακίνησης προσώπων, ναρκωτικών ουσιών, όπλων κ.α. ή των συνεπειών της παράνομης μετανάστευσης κλπ.
Τέλος, με την δημιουργία μίας σειράς Θεσμών όπως του «Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», του «Ύπατου Αρμοστή για τις Εθνικές Μειονότητες» κ.α., ο ΟΑΣΕ προσπαθεί να βοηθήσει τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης στην πορεία τους για εδραίωση δημοκρατικών θεσμών και κράτους δικαίου. Προκειμένου λοιπόν να επιτύχει τους στόχους του, ο ΟΑΣΕ έχει αναπτύξει ένα ευρύ δίκτυο 18 επιτόπιων Αποστολών στα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων, του Καυκάσου, της Ανατολικής Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας. Η Ελλάδα, στο πλαίσιο της δυναμικής εξωτερικής της πολιτικής, συμμετέχει ενεργά σε όλες αυτές τις προσπάθειες.
Επιπλέον, ο ΟΑΣΕ διατηρεί από το 1994 ειδικές σχέσεις με τις χώρες του Μεσογειακού Διαλόγου (Αίγυπτο, Αλγερία, Ιορδανία, Ισραήλ, Μαρόκο, Τυνησία) αλλά και Ασιατικές χώρες (Αφγανιστάν, Ιαπωνία, Κορέα, Μογγολία, Ταϋλάνδη).
Ένας ειδικός τομέας όπου ο Οργανισμός έχει να επιδείξει σημαντικό έργο και όπου η χώρα μας έχει αξιόλογη συνεισφορά, είναι και εκείνος της προετοιμασίας και παρακολούθησης εκλογών σε χώρες οι οποίες διέρχονται τη φάση του «δημοκρατικού μετασχηματισμού». Η Ελλάδα έχει ενεργό συμμετοχή και σε αυτές τις αποστολές, με πλέον πρόσφατες την αποστολή 5 παρατηρητών στις Κοινοβουλευτικές εκλογές της 28ης Σεπτεμβρίου 2008 στη Λευκορωσία και 7 παρατηρητών στις Προεδρικές εκλογές της 15ης Οκτωβρίου 2008 στο Αζερμπαϊτζάν.
Πάντως, βασική επιδίωξη της Ελληνικής Προεδρίας του ΟΑΣΕ και προσωπικά της κας Μπακογιάννη, αποτελεί ο καλύτερος συντονισμός των υπηρεσιών του ΟΑΣΕ, η πιο δυναμική εκπροσώπησή του, καθώς επίσης και η συμβολή του στην πρόληψη διενέξεων και στην διαχείριση κρίσεων. Επίσης η ουσιαστική συνεισφορά μας στην προώθηση του διαλόγου για την μεταρρύθμιση του Οργανισμού. Η συζήτηση επικεντρώνεται σε θέματα σχετικά με τη βελτίωση του μηχανισμού διαβουλεύσεων εντός του ΟΑΣΕ, την απόδοση νομικής προσωπικότητας στον Οργανισμό, τυχόν περαιτέρω ενίσχυση της Γραμματείας, των Θεσμών και των Aποστολών του ΟΑΣΕ, στον τρόπο επιλογής του Γεν. Γραμματέα και των επικεφαλής των Θεσμών, καθώς και στη βελτίωση του μηχανισμού παρατηρήσεως εκλογών.
Είναι βέβαιο ότι στην ειδυλλιακή Κέρκυρα, θα δοθεί η δυνατότητα στους υψηλούς προσκεκλημένους να συζητήσουν όχι μόνο για την παγκόσμια ασφάλεια και τις νέες προκλήσεις, αλλά και για όλα τα θέματα που άπτονται της μετεξέλιξης του Οργανισμού, θέματα που η Ελληνική Προεδρία με απόλυτη επιτυχία αναδεικνύει.
Το Σαββατο-Κύριακο 27 & 28 Ιουνίου 2009, η Κέρκυρα θα αποτελέσει το επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος, αφού κορυφαίες προσωπικότητες του πλανήτη, προσωπικότητες που διαμορφώνουν τη διεθνή πολιτική ατζέντα, συνέρχονται στο νησί μας, στο πλαίσιο της Άτυπης Συνόδου του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). Υπουργοί Εξωτερικών από 56 χώρες, εκατοντάδες υψηλόβαθμοι υπηρεσιακοί παράγοντες, πάνω από 250 δημοσιογράφοι θα δώσουν το παρόν στην εξόχως σημαντική αυτή Σύνοδο, την πρώτη στο είδος της σε επίπεδο ΟΑΣΕ. Η πρωτοβουλία βεβαίως ανήκει στην Ελληνική Προεδρία του Οργανισμού για το τρέχον έτος και την Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδος κα Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία μάλιστα επέλεξε την Κέρκυρα ως τον τόπο διεξαγωγής της Συνόδου.
Ο ΟΑΣΕ ιδρύθηκε το 1975 όταν οι σχέσεις του ΝΑΤΟ με το Σύμφωνο της Βαρσοβίας ήταν ιδιαίτερα τεταμένες. Το αρχικό του όνομα ήταν Διάσκεψη για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΔΑΣΕ). Σήμερα είναι ένας Οργανισμός 56 χωρών, ο οποίος εμπνέεται από τις Αρχές της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι και αποτελεί ένα forum πολιτικού διαλόγου σε θέματα που άπτονται της διεθνούς ασφάλειας τόσο στο πολιτικοστρατιωτικό πεδίο, όσο και σε αυτά της οικονομίας, του περιβάλλοντος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται από τα συμμετέχοντα κράτη, είναι πολιτικές και όχι νομικώς δεσμευτικές, αφού ο Οργανισμός στερείται νομικής προσωπικότητας, ουδόλως μειώνεται η σημασία τους στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων και πολιτικής. Η χώρα μας, από την εποχή του Ελσίνκι μέχρι σήμερα, συμμετέχει ενεργά και ουσιαστικά στις δραστηριότητες του Οργανισμού, είτε αυτόνομα, είτε μέσω της ιδιότητάς της ως μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ας αναφέρουμε όμως ολίγα τινά για το τι πραγματεύεται ο ΟΑΣΕ. Η συνολική προσέγγιση για τα θέματα Ασφάλειας του Οργανισμού, επιχειρείται μέσω τριών «εργαλείων». Πρώτον, το «Forum για την Ασφάλεια και την Συνεργασία» που στοχεύει στην προώθηση της συνεργασίας και της διαφάνειας μεταξύ των συμμετεχόντων κρατών επί θεμάτων ελέγχου εξοπλισμών, αφοπλισμού, καθώς και εφαρμογής συμφωνημένων Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Στα μέτρα περιλαμβάνονται η ανταλλαγή και επαλήθευση πληροφοριών για τις ένοπλες δυνάμεις και τις στρατιωτικές δραστηριότητες καθώς και η εφαρμογή μηχανισμών συνεργασίας μεταξύ των συμμετεχόντων κρατών.
Δεύτερον, της «Συνθήκης για τις Συμβατικές Δυνάμεις στην Ευρώπη» (CFE) που αποτελεί ένα σύνθετο και νομικά δεσμευτικό κείμενο για την εγκαθίδρυση ισορροπίας των συμβατικών Δυνάμεων στην Ευρώπη και τρίτον, της «Συνθήκης Ανοικτών Ουρανών», η οποία περιλαμβάνει καθεστώς πτήσεων παρατήρησης από ειδικά αεροσκάφη, εφοδιασμένα με εξειδικευμένα συστήματα παρατήρησης. Η Ελλάδα είναι από τα ιδρυτικά μέλη και συμμετέχει με ειδικό αεροσκάφος στις συγκεκριμένες πτήσεις.
Η οικονομική-περιβαλλοντική διάσταση του ΟΑΣΕ, έχει αναπτυχθεί πρόσφατα και έχει ως στόχο της, να διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των χωρών σε ειδικότερα θέματα όπως η μελέτη των οικονομικών επιπτώσεων του φαινομένου της παράνομης διακίνησης προσώπων, ναρκωτικών ουσιών, όπλων κ.α. ή των συνεπειών της παράνομης μετανάστευσης κλπ.
Τέλος, με την δημιουργία μίας σειράς Θεσμών όπως του «Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», του «Ύπατου Αρμοστή για τις Εθνικές Μειονότητες» κ.α., ο ΟΑΣΕ προσπαθεί να βοηθήσει τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης στην πορεία τους για εδραίωση δημοκρατικών θεσμών και κράτους δικαίου. Προκειμένου λοιπόν να επιτύχει τους στόχους του, ο ΟΑΣΕ έχει αναπτύξει ένα ευρύ δίκτυο 18 επιτόπιων Αποστολών στα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων, του Καυκάσου, της Ανατολικής Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας. Η Ελλάδα, στο πλαίσιο της δυναμικής εξωτερικής της πολιτικής, συμμετέχει ενεργά σε όλες αυτές τις προσπάθειες.
Επιπλέον, ο ΟΑΣΕ διατηρεί από το 1994 ειδικές σχέσεις με τις χώρες του Μεσογειακού Διαλόγου (Αίγυπτο, Αλγερία, Ιορδανία, Ισραήλ, Μαρόκο, Τυνησία) αλλά και Ασιατικές χώρες (Αφγανιστάν, Ιαπωνία, Κορέα, Μογγολία, Ταϋλάνδη).
Ένας ειδικός τομέας όπου ο Οργανισμός έχει να επιδείξει σημαντικό έργο και όπου η χώρα μας έχει αξιόλογη συνεισφορά, είναι και εκείνος της προετοιμασίας και παρακολούθησης εκλογών σε χώρες οι οποίες διέρχονται τη φάση του «δημοκρατικού μετασχηματισμού». Η Ελλάδα έχει ενεργό συμμετοχή και σε αυτές τις αποστολές, με πλέον πρόσφατες την αποστολή 5 παρατηρητών στις Κοινοβουλευτικές εκλογές της 28ης Σεπτεμβρίου 2008 στη Λευκορωσία και 7 παρατηρητών στις Προεδρικές εκλογές της 15ης Οκτωβρίου 2008 στο Αζερμπαϊτζάν.
Πάντως, βασική επιδίωξη της Ελληνικής Προεδρίας του ΟΑΣΕ και προσωπικά της κας Μπακογιάννη, αποτελεί ο καλύτερος συντονισμός των υπηρεσιών του ΟΑΣΕ, η πιο δυναμική εκπροσώπησή του, καθώς επίσης και η συμβολή του στην πρόληψη διενέξεων και στην διαχείριση κρίσεων. Επίσης η ουσιαστική συνεισφορά μας στην προώθηση του διαλόγου για την μεταρρύθμιση του Οργανισμού. Η συζήτηση επικεντρώνεται σε θέματα σχετικά με τη βελτίωση του μηχανισμού διαβουλεύσεων εντός του ΟΑΣΕ, την απόδοση νομικής προσωπικότητας στον Οργανισμό, τυχόν περαιτέρω ενίσχυση της Γραμματείας, των Θεσμών και των Aποστολών του ΟΑΣΕ, στον τρόπο επιλογής του Γεν. Γραμματέα και των επικεφαλής των Θεσμών, καθώς και στη βελτίωση του μηχανισμού παρατηρήσεως εκλογών.
Είναι βέβαιο ότι στην ειδυλλιακή Κέρκυρα, θα δοθεί η δυνατότητα στους υψηλούς προσκεκλημένους να συζητήσουν όχι μόνο για την παγκόσμια ασφάλεια και τις νέες προκλήσεις, αλλά και για όλα τα θέματα που άπτονται της μετεξέλιξης του Οργανισμού, θέματα που η Ελληνική Προεδρία με απόλυτη επιτυχία αναδεικνύει.
