Κυρίες και Κύριοι,
Στην Οδύσσεια του Ομήρου, η Κέρκυρα είναι ο τελευταίος σταθμός του Οδυσσέα προτού φθάσει στην Ιθάκη, τον τελικό του προορισμό. Στη φάση αυτή του ταξιδιού του, ο Οδυσσέας βρίσκει έναν φιλόξενο τόπο για να ξαποστάσει μετά από το μακρύ και περιπετειώδες ταξίδι. Ταυτόχρονα όμως, πρέπει να συνεχίσει να αντιστέκεται στον πειρασμό της λήθης, να ξεχάσει δηλαδή ότι δεν έχει ακόμη φθάσει σπίτι του, στον προορισμό του, που δεν είναι καθόλου μακριά. Στην Κέρκυρα, ο Οδυσσέας δίνει τελικά την τελευταία ικμάδα των δυνάμεών του και βρίσκει την αποφασιστικότητα να πραγματοποιήσει το τελευταίο κομμάτι του ταξιδιού του και να φθάσει στον τελικό του προορισμό.
Φέτος, εορτάζουμε την 20η επέτειο της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου. Δικαιούμαστε όντως να γιορτάζουμε την εκπληκτική πρόοδο που πετύχαμε από κοινού τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Η ευρωπαϊκή ήπειρος απολαμβάνει σήμερα πρωτόγνωρη ασφάλεια και σταθερότητα. Ωστόσο, οι προκλήσεις με τις οποίες ερχόμαστε αντιμέτωποι μάς υπενθυμίζουν ότι το έργο μας δεν έχει ολοκληρωθεί και ότι το όραμα μιας ενωμένης ηπείρου στη βάση οικουμενικών αρχών και αδιαίρετης ασφάλειας, όπως ορίζεται στη Διακήρυξη του Ελσίνκι του 1975 και στον Χάρτη των Παρισίων του 1990, δεν έχει ακόμη πραγματωθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη. Έχουμε διανύσει σημαντική απόσταση, αλλά δεν έχουμε ακόμη φθάσει στον προορισμό μας. Βρισκόμαστε στην Κέρκυρα του Οδυσσέα, αλλά χρειάζεται να διανύσουμε ακόμη τη μικρή απόσταση που μας χωρίζει από την Ιθάκη.
Υπουργοί Εξωτερικών και εκπρόσωποι των 56 συμμετεχόντων κρατών του ΟΑΣΕ, από την απέραντη περιοχή που εκτείνεται από το Βανκούβερ ως το Βλαδιβοστόκ, καθώς και οι Γενικοί Γραμματείς μεγάλων περιφερειακών οργανισμών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή του ΟΑΣΕ, συγκεντρώθηκαν στην Κέρκυρα προκειμένου να ανανεώσουν την αποφασιστικότητα και την προσήλωσή τους και να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα στο ταξίδι που άρχισε πριν 35 χρόνια στο Ελσίνκι, με σκοπό να φθάσουν στον τελικό προορισμό: μια ενωμένη, ελεύθερη και ειρηνική Ευρώπη.
Κυρίες και κύριοι, σας καλωσορίζω θερμά σε αυτό το νησί του μεγάλου συμβολισμού, της ανανεωμένης ελπίδας και του καινούργιου ξεκινήματος.
Ολόκληρος ο κόσμος διανύει σήμερα μια πολύπλοκη και πολυτάραχη εποχή, γεμάτη σοβαρές και κρίσιμες προκλήσεις:
Είναι τα μεγάλα προβλήματα από τη σφοδρότερη παγκόσμια οικονομική κρίση της μεταπολεμικής περιόδου, η οποία επιτείνει την αβεβαιότητα και την αγωνία και επιβάλλει τη διεύρυνση και την εμβάθυνση της διεθνούς συνεργασίας.
Είναι η διπλή περιβαλλοντική και κλιματική πρόκληση, η οποία εντείνει την ανησυχία για το μέλλον ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Επιπρόσθετα, το 2008 ήταν μια χρονιά γεμάτη προκλήσεις για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Γεγονότα - το ένα μετά το άλλο - κατά τη διάρκεια του έτους κατέστησαν σαφές ότι η επιδίωξη της ασφάλειας είναι πλέον πιο περίπλοκη και πιο δύσκολη από ποτέ. Η συνεχής αλλαγή είναι η μόνη σταθερά στο διεθνές περιβάλλον. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα ανέλαβε την Προεδρία του ΟΑΣΕ σε μια πολύ κρίσιμη συγκυρία για την κοινότητα των εθνών του Οργανισμού.
Επιπλέον, ο ίδιος ο ΟΑΣΕ, ένας οργανισμός που έχει ως στόχο τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής ασφάλειας, έχει μετατραπεί σε έναν καθρέφτη που απλώς αντικατοπτρίζει τα περίπλοκα προβλήματα, τις διαιρέσεις και τις διαφορετικές στρατηγικές αντιλήψεις των 56 συμμετεχόντων κρατών. Αυτή η κατάσταση –αν και μάλλον αναμενόμενη– πρέπει να διορθωθεί με δραστικό τρόπο. Οι κρίσεις του 2008 κατέρριψαν τις αντιλήψεις που επικρατούσαν επί μακρόν για την ασφάλεια στην περιοχή του ΟΑΣΕ.
Ωστόσο, η ιστορία μάς διδάσκει ότι οι κρίσεις είναι συχνά εφαλτήρια για βελτίωση. Το κινεζικό ιδεόγραμμα για την κρίση αποτελείται από δύο σύμβολα: το πρώτο σημαίνει «κίνδυνος» και το δεύτερο «ευκαιρία». Πρέπει λοιπόν να αδράξουμε την ευκαιρία και να υπερκεράσουμε τον κίνδυνο. Πεποίθησή μου είναι ότι έχουμε στη διάθεσή μας όλα τα απαραίτητα εργαλεία προκειμένου να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία.
Η Ελλάδα είναι πεπεισμένη ότι ένας ειλικρινής, καλόπιστος, συμμετοχικός και διαρκής διάλογος είναι το πρώτο βήμα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ των «56» συμμετεχόντων κρατών και την ενίσχυση της συλλογικής μας δυνατότητας να επιλύουμε τα προβλήματα του παρελθόντος και να αντιμετωπίζουμε τις νέες προκλήσεις. Ο διάλογος παραμένει το καταλληλότερο και αποτελεσματικότερο εργαλείο για την επίλυση των διαφορών και την αποκατάσταση κλίματος εμπιστοσύνης. Το πλαίσιο βέβαια στην πορεία αυτή είναι δεδομένο: Είναι ο σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο, τις Διεθνείς Συνθήκες, τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Ο ΟΑΣΕ, ως πανευρωπαϊκό βήμα διαλόγου, εφοδιασμένο με ένα μοναδικό σύστημα Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και Ασφάλειας, υπηρετεί κοινούς στόχους για όλους τους λαούς.Αυτό το αναντικατάστατο φόρουμ μάς έχει υπηρετήσει επάξια, αν και δεν έχουμε ακόμη αξιοποιήσει πλήρως τις πραγματικές του δυνατότητες.
Έχει έρθει λοιπόν η ώρα να διερευνήσουμε τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να μας υπηρετήσει ακόμα καλύτερα, προσαρμοσμένο στις πολυσχιδείς προκλήσεις του 21ου αιώνα. Αυτό είναι το καθήκον μας προς τους εμπνευστές του πνεύματος του Ελσίνκι, προς τους λαούς, προς τα παιδιά μας και τις επόμενες γενιές.
Εύχομαι η συνάντησή σας εδώ στην Κέρκυρα να γεμίσει τα πανιά μας με ούριο άνεμο και να κρατήσει ζωντανή την δέσμευσή μας ως προς την κοινή ασφάλεια, προκειμένου να φθάσουμε όλοι μαζί με ασφάλεια στην Ιθάκη μας.
