Αρθρο του κ. Αρσένη Ρίγγα
(Αρχιτέκτων-Πολεοδόμος, Μελετητής της Τροποποίησης του Γ.Π.Σ.)
Δεν είχα καμία απολύτως διάθεση να αναμιχθώ στις ανούσιες αντιπαραθέσεις με αφορμή την έγκριση της «Τροποποίησης του Γ.Π.Σ.» ούτε να ακολουθήσω την ακατάσχετη παραφιλολογία των κάθε είδους "ειδικών" ή άσχετων για το θέμα. Δεν είναι αυτός ο ρόλος του μελετητή – πολεοδόμου. Άλλωστε το τελευταίο διάστημα είχα πολλές φορές την ευκαιρία να αναλύσω με επιστημονικό τρόπο και μεγάλη λεπτομέρεια τα κύρια σημεία των αλλαγών στο αρχικό Γ.Π.Σ. και τις ανάγκες που οδήγησαν σε αυτές. Άλλαξα όμως γνώμη μετά την διανομή από τον πρώην Δήμαρχο Γ. Κούρκουλο ανακοίνωσης - δήλωσης στα ΜΜΕ της Κέρκυρας, και όχι μόνο, που σχολιάζει με τον δικό του μοναδικό τρόπο τα γεγονότα. Θα μπορούσα να ξεπεράσω τις αιτιάσεις του – προσωπικές επιθέσεις για τον ρόλο μου στο θέμα, άλλωστε είναι στην μοίρα των αρχιτεκτόνων να δέχονται κριτική για το έργο τους, αλλά όταν η κριτική παύει να είναι παραγωγική, είναι προσωπική και έχει κύριο σκοπό να επηρεάσει την κοινή γνώμη σε εντελώς λάθος κατεύθυνση, υπερβαίνοντας την κόκκινη γραμμή που εγώ βάζω στα πράγματα είναι χρέος μου να απαντήσω και δεν θα κάνω την χάρη σε κανένα Κο Κούρκουλο να έχει ελεύθερο πεδίο να λέει οποιαδήποτε ασυναρτησία και ανακρίβεια ειδικά σε θέματα που έχω πλήρη γνώση και τα παρακολουθώ ανελλιπώς από το 1983. Τι ζητά λοιπόν ο πρώην Δήμαρχος; Γιατί επιμένει λυσσαλέα να αναμιγνύει τα αυγά με τα καλάθια; Ποιος είναι αυτός και με ποια ιδιότητα εκφράζει γνώμη για μία συλλογική προσπάθεια στην οποία ήταν εντελώς απών και σώματι και πνεύματι; Ποιός τέλος πάντων κρύβεται πίσω του και ποιόν βολεύει η ακατάσχετη φλυαρία του; Γιατί πορεύεται μόνος, σημαιοφόρος ενός αγώνα που στην ουσία στρέφεται ενάντια μίας κοινωνικής-συλλογικής προσπάθειας που οι ίδιοι οι πολιτικοί του σύντροφοι ήταν εκείνοι που την ξεκίνησαν και την διαχειρίστηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια; Ποιος επιτρέπει στον Κο Κούρκουλο να διαστρεβλώνει και να παραποιεί νόμιμες και δημοκρατικές διαδικασίες; Και πώς μπορεί να συγχέει τώρα δύο εντελώς διαφορετικές διαδικασίες, το Γ.Π.Σ. δηλαδή και μία ιδιωτική αίτηση για διόρθωση Ρυμοτομίας που έχει από καιρό σταματήσει αν όχι για να οδηγήσει εντέχνως και σκόπιμα την κοινή γνώμη σε λάθος συμπεράσματα;Και όμως αν προσεκτικά εξετάσουμε τα κείμενα που δημοσιεύτηκαν, από την ημερομηνία έγκρισης της Τροποποίησης και μετά, θα βρούμε στον βαθύ πυρήνα τους να αναπαράγουν τα λόγια του πρώην Δημάρχου, από την "Ελευθεροτυπία" μέχρι την τοπική "Free News", από την επερώτηση της βουλευτού Κας Γκερέκου μέχρι εκείνη του βουλευτού Κου Ψαριανού στην Βουλή ή ακόμα και στα τελευταία "περίεργα" έγγραφα του ΥΠΠΟ. Επιλεγμένα ψήγματα από τον μονόλογο - παράλογο Κούρκουλου αναμασήματα παλαιότερης εισήγησής του στο Δημοτικό Συμβούλιο (βλέπε πρακτικά Απόφασης Δ.Σ. 14-244/12-7-2007). Έχει λοιπόν πολύ καλά εκτελέσει τις υπηρεσίες του, πιθανόν χωρίς να το ξέρει, σ’ αυτούς που κρύβονται από πίσω, τους αφανείς ρυθμιστές της ζωής μας στην Κέρκυρα, την "κλίκα" θα έλεγα που λυμαίνεται το ευαίσθητο περιβάλλον του νησιού τα τελευταία χρόνια. Είτε αυτοί λέγονται πολιτικοί είτε είναι τα κάθε είδους συμφέροντα που φαίνεται να βλάπτονται με την οργάνωση του χώρου που επιχειρείται γενικώς με τον Πολεοδομικό Σχεδιασμό. Γιατί η Τροποποίηση του Γ.Π.Σ. ξανα-επιχειρεί την οργάνωση του χώρου που όλοι οι προηγούμενοι την είχαν βαθειά στο ντουλάπι της απραξίας ��αι της απαξίωσης. Για να έχουν κάποιοι συνεχώς ελεύθερο το πεδίο να οικοδομούν παντού, χωρίς κανόνες, να αναπαράγουν ενσυνείδητα την χειρότερη Κέρκυρα, να μειώνουν στο ελάχιστο τις δυνατότητες ανάκαμψης και προόδου του τόπου και να ψαλιδίζουν το μοναδικό προνόμιο του νησιού την τουριστική του αξία. Γιατί αυτό είναι που συμβαίνει τώρα, μία απέραντη καταστροφή! Ας δει τον εαυτό του στον καθρέφτη. Αυτοί είναι οι καλοί λοιπόν, πρώτοι στα μεγάλα λόγια, τα ανέξοδα και στην πράξη … μόνο παρασκήνιο! Δύσμοιρη η Κέρκυρα! Ο Κούρκουλος λοιπόν και η κατευθυνόμενη, όπως πολλάκις έχει αποκαλυφθεί, από αυτόν ομάδα στην πολεοδομική υπηρεσία του Δήμου, όπως λέει, θα διορθώσουν τα κακώς κείμενα! Τόσο καιρό που ήταν; Και αν ο Κούρκουλος ξύπνησε από τον βαθύ λήθαργό του νομίζοντας ότι είμαστε κάπου στο ’80, οι άλλοι οι επιστήμονες-συνάδελφοι που ήταν; Γιατί ενώ είχαν την πλήρη ελευθερία έμειναν μακριά από μία τόσο ανοιχτή διαδικασία; Μήπως δεν ήξεραν τι να προσθέσουν στην μελέτη; Στην κριτική όμως εκ των υστέρων όλα φαίνεται να τα βρίσκουν λάθος! Ποιες τέλος πάντων είναι οι επιστημονικές τους συμβουλές στην εκάστοτε Δημοτική αρχή αν όχι μόνο η διαπόμπευση συναδέλφων;Υπάρχει όμως και η πρόσφατη πολεοδομική ιστορία. Και εγώ προσωπικά την γνωρίζω καλύτερα από τον πρώην Δήμαρχο. Γιατί εγώ δεν επιλέγω τι συμφέρει κάποιους αλλά τι πραγματικά ισχύει και προπαντός τι εξυπηρετεί το κοινωνικό σύνολο. Και αυτό είναι το επιστημονικό μου χρέος ως αρχιτέκτων.Τι λοιπόν συμβαίνει στην Κέρκυρα του 2008; Για την Τροποποίηση του Γ.Π.Σ. Δεν θα κάνω εκτενή αναφορά σε όλες τις πτυχές της μελέτης και της διαδικασίας αλλά θα αρκεστώ μόνο στα σημεία εκείνα που ο κάθε πολίτης πρέπει να γνωρίζει για να ξεχωρίζει την αλήθεια από την λάσπη. Η Τροποποίηση του Γ.Π.Σ. του 1987 ξεκίνησε κατ’ αρχή από κοινή ανάγκη με πρωτοβουλίες του τότε Νομάρχη Ανδρέα Παγκράτη και λόγω του μικρού αντικειμένου της η σύμβαση του έργου είχε τρίμηνη διάρκεια. Βασικός σκοπός της, η συμφωνία-συσχέτιση των δύο επιπέδων σχεδιασμού, του Γ.Π.Σ. από την μία μεριά και των Πολεοδομικών Μελετών Επέκτασης-Αναθεώρησης (της Ρυμοτομίας δηλαδή), από την άλλη. Η έννοια της Τροποποίησης σαν μελετητική διαδικασία έχει ένα πολύ σαφές περιεχόμενο: Επικεντρώνεται μόνο σε σημειακές διορθώσεις του Γ.Π.Σ. του 1987. Το τελευταίο εξακολουθεί να ισχύει στο σύνολό του. Πρακτικά δεν δίνεται ούτε και αφαιρείται δόμηση. Περιορίζεται στα αρχικά όρια του σχεδίου του 1987 και στα ίδια προγραμματικά μεγέθη, δηλαδή εξακολουθεί να αφορά τον ίδιο αριθμό πληθυσμού. Το έναυσμα για την αναγκαιότητα της Τροποποίησης προήλθε από τις Πολεοδομικές Μελέτες που ήταν τότε σε εξέλιξη και η διαδικασία αυτή για τις σημειακές διορθώσεις είχε αναγνωριστεί από όλους τους εμπλεκόμενους σαν μοναδική λύση για την απεμπλοκή της στασιμότητας υλοποίησης του Σχεδιασμού. Στην συνέχεια και για λόγους πάντα δημοσίας ανάγκης αλλά σχετικούς με το κυρίως Συμβατικό αντικείμενο προστέθηκαν και άλλα θέματα που εν τω μεταξύ απασχολούσαν τον γενικό σχεδιασμό της Πόλης που επέκτειναν και τις συμβατικές προθεσμίες. Για την διαδικασία αυτή ήταν όλοι ανεξαιρέτως ενήμεροι και συνεπώς το ίδιο συνυπεύθυνοι ως προς την ποιότητα του τελικού αποτελέσματος τόσο από την μεριά του Δήμου όσο και από την Νομαρχία. Γιατί προβληματισμοί για την πόλη υπήρχαν και στις δύο μεριές και τροφοδοτούσαν με την ίδια σχεδόν βαρύτητα το πακέτο των Τροποποιήσεων της μελέτης. Όσον αφορά τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟ που κάποιοι εμπλέκουν τώρα μόνο για να εντυπωσιάσουν ή να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη θα πω πώς όποτε αυτές είχαν πράγματι επεξεργασμένες θέσεις για να συμπληρώσουν, τροποποιήσουν ή ενημερώσουν τα σχέδια αυτό έχει γίνει με κάθε τέτοια ευκαιρία. Ακόμα και η αναφορά στην UNESCO δεν μπορεί να σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι η Αρχαιολογία θα υποκαταστήσει τον Πολεοδομικό Σχεδιασμό. Το αντίθετο συμβαίνει. Πολύ πριν την UNESCO είχε φροντίσει το Γ.Π.Σ., με τις προτάσεις του, για την Παλιά Πόλη και τα Ιστορικά της Προάστια να εξασφαλίσει την Προστασία και την Ανάδειξη της πολιτιστική τους αξίας (βλέπε το αρχικό Γ.Π.Σ./87). Μάλλον αλλού είναι το πρόβλημα. Πού κάποιοι είναι σήμερα ανίκανοι να συντάξουν ή υλοποιήσουν οποιοδήποτε πρόγραμμα διαχείρισης και να ανταποκριθούν έτσι στις απαιτήσεις της UNESCO.Οι Μέσοι Συντελεστές ΔόμησηςΣτο θέμα επανεξέτασης των Μέσων Συντελεστών Δόμησης ήταν ο Δήμος εκείνος που έδωσε το έναυσμα για την επανεξέτασή τους στα πλαίσια της μελέτης γιατί κατά την επεξεργασία της Πολεοδομικής Μελέτης Επέκτασης στο Μαντούκι ο Μ.Σ.Δ. του αρχικού Γ.Π.Σ. δεν έδινε κανένα απολύτως περιθώριο δόμησης στις νέες εντάξεις. Η επανεξέταση των Μ.Σ.Δ. επεκτάθηκε υποχρεωτικά για όλες τις γειτονιές του αρχικού Γ.Π.Σ. ενώ οι υπολογισμοί βασίστηκαν στα τελικά σχέδια ρυμοτομίας που πρότειναν οι Πολεοδομικές Μελέτες. Υπήρχε δηλαδή η δυνατότητα να συσχετιστεί με μεγάλη ακρίβεια η έκταση κάθε τομέα δόμησης με τον αντίστοιχο Σ.Δ. Γι’ αυτό και παρατηρήθηκαν κάποιες μικρές αυξομειώσεις στα νούμερα των Μ.Σ.Δ. που προέβλεπε το αρχικό Γ.Π.Σ. Η δόμηση, υπάρχουσα ή προτεινόμενη στο αρχικό Γ.Π.Σ., παρ’ όλα αυτά παρέμενε ανεπηρέαστη και δεν είναι ως εκ τούτου καθόλου ακριβές αυτό που ισχυρίζονται κάποιοι για μειώσεις, μεταφορές Συντελεστή από την μία γειτονιά στην άλλη κ.λ.π. γιατί άλλος είναι ο Μέσος Συντελεστής Δόμησης (που είναι ο μέσος όρος των υπαρχόντων συντελεστών δόμησης ανά πολεοδομική ενότητα) και άλλος ο Συντελεστής Δόμησης (που εί��αι ο συντελεστής που εκφράζει την επιτρεπόμενη ανά οικόπεδο επιφάνεια δόμησης). Τελείως διαφορετικά πράγματα που εντέχνως και σκόπιμα πάντα κάποιοι τα συγχέουν για να οδηγήσουν σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Η ουσία είναι ότι στο θέμα της δόμησης η Τροποποίηση δεν αλλάζει απολύτως κανένα συντελεστή (γιατί αυτός τελικά προσδιορίζεται ανά τομέα μόνο στην Πολεοδομική Μελέτη με την Ρυμοτομία). Έτσι π.χ. στην Παλιά Πόλη παραμένει σαν Συντελεστής Δόμησης το 2 ενώ ο Μέσος Συντελεστής Δόμησης έχει διορθωθεί από 0,9 σε 4 γιατί αυτόν το αριθμό έδωσε ο νέος υπολογισμός. Εκεί υπήρχε λάθος και ήταν υποχρέωση της μελέτης να το διορθώσει. Παρόμοια λάθη σε μικρότερη όμως κλίμακα βρέθηκαν και σε άλλες περιπτώσεις αλλά αυτό δεν επηρεάζει, το τονίζω για μία ακόμα φορά, την επιτρεπόμενη δόμηση ανά τομέα. Η περιοχή Αγ. Θεοδώρων ? Είναι σοβαρά πράγματα αυτά;Πρόκειται για μία διαδικασία που το κάθε της βήμα προβλέπεται στον Νόμο με μεγάλη λεπτομέρεια και είναι υποχρέωση του Δήμου να την διεκπεραιώσει, είτε με θετική είτε έστω με αρνητική εξέλιξη. Εδώ φυσικά κρίνεται και η νομιμότητα της διαδικασίας ακόμα και στην περίπτωση τυχόν απόρριψης του αιτήματος. Προϋποθέτει βέβαια η διαδικασία αυτή και μία εσωτερική τεκμηριωμένη επεξεργασία από τις Τεχνικές του Υπηρεσίες. Αν αυτό δεν έγινε σωστά γιατί υπάρχει αδυναμία στην οργάνωση αλλά και στην στελέχωση του Δήμου ή γιατί μέσα στο Δήμο επικρατεί μάχη χαρακωμάτων ανάμεσα σε πολιτικές παρατάξεις ή φατρίες για τον έλεγχο της Πόλης (αντί να φροντίζουν για την διαχείρισή της) γιατί θα πρέπει να φταίει ο πολίτης όσο επώνυμος και αν είναι αυτός όταν ζητά απλά την τήρηση της νόμιμης διαδικασίας. Ο Κος Κούρκουλος αντί να αναζητήσει στο εσωτερικό του Δήμου το πρόβλημα το μεταβιβάζει στον όποιο μελετητή μάλλον για να λασπολογήσει ασύστολα και να προσφέρει τις υπηρεσίες του στους πολιτικούς του "εραστές" που έχουν ανάγκη, για την πολιτική τους επιβίωση και την διατήρηση της καρέκλας τους να εμφανίζουν σκάνδαλα ή σκευωρίες για κατανάλωση εκεί που δεν υπάρχουν. Συνεπικουρούμενος φυσικά και από κάποια χαμηλής δημοσιογραφικής ποιότητας, αλλά "γάτες" στην ανακάλυψη δήθεν είδησης, ΜΜΕ της Κέρκυρας. Μα ποιος δεν μου λέει εμένα αν με όλα αυτά δεν εξυπηρετούνται συμφέροντα; Η "κλίκα" ήδη γλεντάει για την αναταραχή που έχει προκληθεί. Το βλέπεις στα πρόσωπά τους καθημερινά, στις αντιδράσεις τους, στα κουτσομπολιά τους, στις εμφανίσεις τους στα κανάλια. Είναι αυτοί οι ίδιοι που κάθονται αιώνια στην καρέκλα που τους εμπιστεύθηκε ο Κερκυραίος πολίτης για να του λύσουν τα προβλήματα, για να διαχειριστούν με το πιο κατάλληλο τρόπο τα συμφέροντα της Πόλης. Ο πρώην Δήμαρχος γνωρίζει βέβαια πολύ καλά ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της έκτασης του Ο.Τ. 237 έχει ήδη δομηθεί με συντελεστή 1,4 (αυτός ισχύει σήμερα για δόμηση στο μεγαλύτερο τμήμα του Τετραγώνου). Ακόμα και η ιδιοκτησία την οποία δείχνει στα ΜΜΕ έχει ήδη κατά το μεγαλύτερο της μέρος δομηθεί έτσι. Τι ζητά λοιπόν; Να μην χτίσουν οι υπόλοιποι αδικημένοι; Γιατί δεν λέει καθαρά ότι δεν θέλει να λυθούν τα προβλήματα γιατί έτσι εξυπηρετούνται τα σχέδια κάποιων άλλων που βλέπουν τα θέματα μόνο μέσα από την στενή λογική των πολιτικών τους συμφερόντων; Γιατί είναι γενικά αναγνωρισμένο στους πάντες πλέον πως το θέμα Δεσύλλα "πουλά" πολύ καλά. Γιατί δεν δείχνει το ίδιο πάθος για τα σημαντικότατα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής κτίρια στο Μαντούκι που εξαφανίζονται δια μαγείας, μέρα με την μέρα, ή την Λαϊκή Αγορά που αποτελεί το τέλειο δείγμα κιτς αρχιτεκτονικής (bruttalismo, λέγεται) με συνέργεια Δήμου – Εφορείας Βυζαντινών; Δεν μπορεί να διακρίνει ότι τελικά τα καμώματά του αντανακλούν αρνητικά στο πολεοδομικό τοπίο της πόλης και δημιουργούν σύγχυση στους πολίτες; Μήπως τον καίει τελικά πολύ που το θέμα της Τροποποίησης ξεκίνησε και δουλεύτηκε από Νομάρχη ΠΑΣΟΚ, τελματώθηκε από Νομάρχη ΠΑΣΟΚ και βρήκε τελικά λύση από Νομάρχη Ν.Δ.; Αυτό είναι το πρόβλημά του ή το μέλλον της Πόλης μας;Όλοι γνωρίζουν ότι κάθε εκατοστό εδάφους της πόλης αποτελεί πεδίο ανταγωνισμού συμφερόντων είτε μικρών είτε μεγάλων, έτσι θα συμβαίνει πάντα. Η Πολεοδομική επιστήμη με τον Σχεδιασμό, σε υγιείς συνθήκες, καθορίζει κανόνες για να μην είναι ανεξέλεγκτο το αποτέλεσμα αυτής της διαμάχης και o χώρος να ρυθμίζεται με βάση το δημόσιο συμφέρον. Δίνεται σήμερα με την Τροποποίηση του Γ.Π.Σ. για άλλη μία φορά η δυνατότητα να υπάρχουν κανόνες. Αυτοί που το πολεμούν λυσσαλέα μάλλον δεν επιθυμούν την οργάνωση του χώρου για να μπορούν να έχουν το πεδίο ελεύθερο και να κυριαρχούν στο πεδίο της εκμετάλλευσης της γης χωρίς να τους ενδιαφέρει το κόστος στο περιβάλλον ή ο αντίκτυπος στο Τουριστικό προϊόν. Το αρχικό Γ.Π.Σ. σκόπιμα ήταν στο περιθώριο και στην απραξία για να μην υπάρχει τίποτα που να εμποδίζει την άκρατη δόμηση.Δεν θέλω να υποστηρίξω ότι η μελέτη της Τροποποίησης του Γ.Π.Σ. όπως τελικά εγκρίθηκε αποτελεί το τέλειο πολεοδομικό εργαλείο με το οποίο θα λυθούν αυτόματα όλα τα προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί στην Πόλη. Πιθανόν να χρειάζονται ακόμα και άλλες σημαντικές συμπληρώσεις. Το Γ.Π.Σ. ως θεσμός είναι ένα ζωντανό σχέδιο που επιδέχεται αναπροσαρμογές ανά τακτά διαστήματα και ανάλογα με τις ανάγκες που δημιουργούνται. Αυτό όμως προϋποθέτει ευρύτερες συνεργασίες και γνώση όλων των παραμέτρων που αντανακλούν στην δομή της πόλης και προπαντός βασίζεται σε ένα υγιές περιβάλλον ανταλλαγής σκέψεων και προτάσεων αλλά και οραμάτων. Η παρούσα ευκαιρία αποτελεί μία νέα αρχή, προέρχεται από μία συλλογική προσπάθεια και σαν τέτοια είναι ένα θετικό γεγονός στα πολεοδομικά ζητήματα της πόλης και θα είναι τεράστιο λάθος να απαξιωθεί και να καταλήξει στο καλάθι της απραξίας γιατί θα αποτελεί μία ακόμα μεγάλη οπισθοδρόμηση την στιγμή που άλλα μέρη της χώρας μας κάνουν σημαντικά βήματα μπροστά και μας αφήνουν πλέον πίσω, όπως αποδεικνύεται καθημερινά, εκεί που ήμασταν προνομιούχοι, στον Τουρισμό! Κέρκυρα 17-11-2008Αρσένης Ρίγγας, Αρχιτέκτων-Πολεοδόμος, Μελετητής της Τροποποίησης του Γ.Π.Σ.
